Verwantschap

 Dat schiet weer niet op. Laat ik het afweten, doen de pageviewproducenten hetzelfde. Niet geheel onlogisch, maar ik blijf me afvragen hoe dat qua controle van mijn productie en de registratie in de statistieken precies werkt. Iedereen aangesloten op een feed? Zonder bericht geen blik? Moet bekennen, dat ik daar bar weinig ervaring mee heb, want het aantal blogs van derden, waar ik zo af en toe een blik op werp is al tijden geslonken tot het overweldigende aantal van 1-tje.

 Goed. Minimale productie dus en met reden, maar wat zegt dat? Niks = niks, zelfs als daar een verklaring achter schuil gaat. Wij gaan niet doen, wat me veruit het meest stoort bij anderen, als iets niet op afgesproken wijze gebeurd en dan als commentaar een "Ja, maar ..." opgedist wordt. Gelukkig heb ik over het blog enkel afspraken metzelf en niet met andere partijen. Misschien hou ik een soort pretentie in de lucht, maar beloofd is er niks.

 Meestal is het trouwens een positief signaal, als de productie van stukjes hapert of uitblijft. En nu dus ook. Gewoon andere dingen te doen. Kan gebeuren. Lezen bijvoorbeeld. Ouderwets, een boek in 24 uur. Hendrik Groen. ongetwijfeld een pseudoniem, maar een aanrader. Ik voel enige verwantschap met de gepresenteerde hoofdpersoon al scheiden ons een paar decennia en hebben onze werelden weinig gemeen. Zijn observaties vanuit het verzorgingsthuis maken me bijna jaloers, hoewel het idee daar te zitten me een benauwder gevoel geeft dan tijdens een paniekaanval.

'Bite'

 "Ergens mijn tanden in kunnen zetten." Maar dan graag uit vrije wil en niet omdat van arrogantie overlopende instanties de realiteit naar hun hand denken te kunnen zetten. En d'r was nog een punt vannacht, maar dat is in de ochtendnevelen met de noorderzon vertrokken. Maar die tanden dat tikt wel aan. Ergens mee bezig zijn waarvan het resultaat, als ik het bereik, me de nodige voldoening bezorgd. En dan niet zomaar resultaat, maar het soort resultaat dat eigenlijk nooit af is, waar voortdurend aan geschaafd kan worden, dus geen geklus, maar zoiets als de bouw en het onderhoud van een website. Kan zo snel niks anders bedenken. Behalve de tuin dan. Daar is ook direct mooi aan te zien, dat ik door de chaos van de door de omstandigheden opgedrongen minder aantrekkelijke maar meer noodzakelijke bezigheden niet toe kom aan wat ik liever zou willen doen. En dan wordt het gewenste bezig zijn halfwerk en halfwerk werkt niet. Bovendien duurt de minder gewenste kant van mijn bezigheden vele malen langer dan me lief is. Als je het moet zien, als iets dat uit mijn neus hangt, dan struikel ik er inmiddels over.

 Allemaal onderdelen van een plaatje dat met enige moeite zorgvuldig bijeen gehouden kan worden, als je er midden in zit en een hanteerbaar evenwicht tot stand heb weten te brengen. Maar o wee, als je uit het fragiele wereldje stap en ziet dat het ook anders, meer naar wens kan èn dat met een hoop minder moeite. Tja, dan is het weer slikken, zoeken, passen, meten en plakken bij terugkeer. Tijdrovende bezigheid

Doordenken

 Waar is mijn meta-lijntje gebleven? Verder dan gezeur over dagelijks geneuzel kom ik al tijden niet meer. Het zat er een beetje in, maar moet het werkelijk? Kan het niet anders? 'Tuurlijk. Alles kan, zeker met woorden. Verbazingwekkend eigenlijk, dat je bij gebrek aan inhoud zoveel woorden aaneen weet te rijgen. Gelukkig geen "En toen .." bij herhaling, maar een beetje in dezelfde orde van grootte.

 Dagen lopen of dagen lopen niet. Enthousiaste verslagjes ingebed in de taaiheid van een onwillig bestaan. Een berg verlangens en de voortdurend zich vernieuwende deceptie bij de feitelijke invulling. Het voortslepen wat gedacht was op rolletjes te gaan. Dagen die geen vorm krijgen noch uit de verf weten te komen. Voldoende onvrede. Misschien klaag ik te weinig. Grapje!

 Hoewel... Soms heb ik het idee, dat wat ik mis, weerstand is. Maar niet sec. Die heb ik meer dan genoeg. Weerstand in mezelf. Wrijving. Het leven hoort te schuren. Soms is dat lekker en soms pijnlijk. En nee, belastingen of een aannemer is niet het schuren, waar ik op doel. Wat ik zoek, heeft met uitdagen te maken. Het leven van dit moment is een voortdurende afronding van het een na het andere. Dat heeft niks uitdagends. Dat is afhandelen. Saai. Realiseren wat uitgekauwd is.

 Alles wat hier nog op de rol staat is in feite 'done'. Het moet nog z'n vormpje krijgen, maar het echte, interessante, leuke werk is gedaan. Inrichten is niet aan mij besteed net zo als het schoffelen in de tuin. Koken, schrijven, websites zijn de kersen op mijn taart, die ik nog steeds niet heb weten te plaatsen, voor me uit schuif naar strak, als alles klaar is. Het levensgenieten-na-het-pensioen-mechanisme. Fout. Fout. Fout. Volgens mij zit ik goed!

Kabbelig

 Klungelige dag. Behalve geëmmer met banken, belastingdiensten en foutenmakende vertalers mezelf van afstand gade geslagen en daar weinig van kunnen maken. Kleurloos. Smaakloos. Initiatiefloos, Saai. Grijs. De enige actie was het voorbijgaan van de tijd. Zon kwam op. Zon gaat straks onder. Met de stroom mee en niet eens peddelen. Een brede, trage stroom. De benedenloop. De Donau bij de monding in de zware zee.

 Kalmer dan gisteren. Dat wel. Misschien dichtbij de omslag. Of moet ik het 'acceptatie' noemen? Terminologie, die nog steeds mijn haren te berge laat rijzen. Hoe kun je met goed fatsoen iets accepteren, waar je geen sluitende verklaring voor hebt? Is een gebed zonder end. Zonder weet van hoe de vork in de steel zit, kun je van de ene acceptatie enkel naar de volgende switchen. Wat moet je met "Het zal wel."? Dat is vragen om onvrede, of niet? Of hangt dat af van de diepte, waartoe je bereid ben om je kop in het zand te steken? Ervaring heb ik er niet, laat ik zeggen 'nauwelijks' mee. Dus hoe moet ik me die werking voorstellen? De onvrede van het niet weten 'waarom' wegstoppen onder de putdeksel van de acceptatie van het niet (hoeven) weten?? Ik zweef niet voldoende om me daar iets bij voor te kunnen stellen. Maar dat hoeft natuurlijk ook niet, als je je onvermogen maar accepteert. Hier klopt iets niet. Niet de eerste keer dat ik hier in vastloop. En dat is natuurlijk, omdat ik niet kan 'loslaten'. Nog zo'n term.

 Wat een gelul! Hoe ben ik hier terecht gekomen? O ja, ik was kalmer vandaag. Nu kun je naar 'stille waters en diep gronden' of 'stilte voor de storm'. Die storm zie ik niet komen en dat diepe, ach, daar ben ik niet mee bezig. Ik wil gewoon een beetje een lekker op rolletjes lopend leven. Wat is daar zoveel gevraagd aan??

Bitchfight

 De ene aanslag goed en wel afgeslagen dient de volgende zich aan. Iets minder ingrijpend maar hetzelfde soort procedure. De belastingdienst is te laat met de aanslag of die is ergens in het niets verdwenen tussen Frankrijk en hier. Volgt een herinnering en na het afketsen van ieder argument mijnerzijds en onbeleefdheidshalve niet antwoorden op mijn verzoek de boel te herzien, wordt beslag gelegd op mijn bankrekening. Ditmaal niet op het totaal gelukkig, dat spreekt voor ze, maar de rest van het verhaal is te treurig voor woorden en een schandaal, dat ik ze er toch vuil aan moet maken.

 Hopelijk reageren ze op mijn verzoek voor een afspraak. Zo niet, dan ga ik wel zeker langs, als ik binnenkort in Frankrijk ben en zien we waar het schip strandt. Ik kan natuurlijk ook gewoon betalen en dan ben ik er van af. Het bedrag is notabene maar een fractie van het belachelijke bedrag, dat ik vandaag gepresenteerd kreeg van de Roemeense belastingen voor de omzetting van de Peugeot op een Roemeens kenteken. Ik zal niet overdrijven en zeggen, dat het 10x duurder was dan de Citroën, maar wel ruim 9x meer! Iets met cylinderinhoud net boven de 2.0 liter en iets met Euro2. Belachelijk. Per saldo moest ik volgens mij meer betalen dan de auto verzekeringstechnisch waard is. En die verzekering was ook al buitensporig hoog. Je moet wat voor je eerste liefde over hebben. Maar ik dwaal af.

 Betalen is gewoon niet correct. Die trut wil meer dan het dubbele, waar ze recht op heeft. En heeft bovendien problemen met haar hormonen. Waarschijnlijk heeft ze behoefte aan een soort gebrek-aan-ego-compensatie. Ongewild doet ze me een plezier en brengt leven terug in mijn brouwerij.

Opklaren

 Tijd om de kaarten opnieuw te schudden. Nieuwe ronde, bekende spel, zelfde kansen, voorspelbare mogelijkheden. Niks gaat vanzelf en hoewel dat eigenlijk goed is, komt dat niet altijd uit. Je komt terug en moet/wilt een draad oppakken op dezelfde plek, waar je hem een week geleden uit je handen hebt gelegd. Ff vergetend hoeveel moeite het gekost heeft om de draad voor elkaar te boksen. Het animo was al twijfelachtig, het enthousiasme mager en het humeur als altijd wisselend. Daar mag je je over buigen en niet over het feit, dat na een week met een totaal ander leven en vooral vrij van iedere vorm van tegenwerking of -slag de dagelijkse realiteit van je feitelijke leefplek verkeerd valt.

 Het had natuurlijk allang af kunnen zijn, zelfs moeten zijn. Weer een zomer in de verbouwing. Het hangt me mijlenver me neus uit. En niet alleen het verbouwen, maar ook de ongewenste aanwezigheid van noodzakelijke personen. Maar dat is niet speciaal iets voor het moment. Dat deed het al. Daar komt nu het fout geplande hout bij, de noodzaak om de schuur op te ruimen en de totale chaos op de net deze winter schoongemaakte en opgeruimde binnenplaats. Bouwvakkers hebben werkelijk nergens boodschap aan. Da's is een nationaliteiten overstijgende eigenschap.

 Het hele gedoe stimuleert niet, zit bij zo ongeveer alles in de weg en schiet voor geen meter op. Tijdens onze afwezigheid is niks helemaal gebeurd en gisteren hebben ze met twee man welgeteld een kleine meter schoorsteen (50x50) voor elkaar geluld en gerookt. Dan mag ik formeel wel niet betalen voor de uren en mensen maar voor het geleverde werk, op deze manier gaat het tot in oktober duren, voordat geleverd wordt wat afgesproken is. Ook zo'n lekker weinig vrolijk stemmend gegeven.

Warrig

 Hoe zal ik het benoemen? Een verkeerde bandenwissel à la de F1? Of is in wielerjargon de ketting er af? Welk naampje je er vergelijkend ook opplakt, ik ben terug bij 'Af', 200 euro, of wat dokt/kost dat tegenwoordig, opnieuw beginnen en de opgelopen terugslag wegwerken. Dat is een erg oude koe, die hier onverwachts de sloot verlaat. Na de weken in de Tropen geen last van gehad. Zoek de 10 (?) verschillen! Kan me dat vanaf hier sowieso niet herinneren. Nu ben ik nauwelijks weg geweest, sinds ik april 2015 de ommezwaai heb gemaakt. Ja, eenmaal met een technisch-medisch mankement. Die trip was bijna surrealistisch en dus hors-categorie. Nee, ik ken het alleen van weggaan en terugkeren op LpM. Zoek de overeenkomsten!

 Jammer. Weer iets wat ongewild heeft weten mee te liften. Mijn humeur is om op te schieten. Mijn animo zoek. Enthousiasme zwaar onderkoeld. En hier heeft Magere Hein geen vinger in de pap. Die speelt geen rol van betekenis. Misschien zelfs minder dan normaal het geval is.

 Het kan nauwelijks anders, dan dat het iets met 'tegenvallen' te maken heeft. Was het in Frankrijk de plek, waar ik niet meer wilde zijn, maar er wel naar terug moest (honden, onderhoud, aanwezigheid, etc.), hier lijkt me dat stug. 'Terug in de rommel', daar kan ik me iets bij voorstellen, maar dan is de reactie erg overtrokken. Als dat over twee jaar nog steeds het geval zou zijn, die rommel, zou ik er begrip voor kunnen hebben. Nu niet. Wat dan?

 Iets moet in staat zijn om een behoorlijke mate van afkeer in me op te wekken. Het voelt als een vegetariër, die gedwongen vlees moet eten. Of, laat ik het bij mezelf houden, tripes voor mijn neus staat en iemand een pistool tegen mijn slaap drukt. Ik wil niet, want het staat me tegen. Wat loopt er niet naar wens? Breek me de bek niet open .... Ok, maar dan op een manier, die de normale irritatie overstijgt? Of is het gewoon het hele zwikkie bij elkaar. Laat ik het daarop houden, maar eigenlijk geloof ik dat niet.

Omkering

 Het kost trekken, duwen, draaien en wurgen maar het lokale leven komt langzaam op gang. Bizar toch, dat bewust gemaakte keuzes zo'n gebrek aan draagkracht kennen. Ik waag inmiddels te betwijfelen, dat er ergens een plek en samenstelsel van omstandigheden te bedenken is, die dit soort geëmmer zou kunnen voorkomen. Hoe zou dat werken, als ik de bestaande situatie omkeer?

 Grootste deel van het jaar in een van sterren vergeven slaapplaats verblijven, waar meer dan gemiddeld goed voor me gekookt wordt, ik in goed gezelschap vertoef en met een aardige stad aan mijn voeten. Boeken(winkel) aanwezig, goede geluidsapparatuur ter plekke, laptop en glasvezel, etc. Zou ik dan na een week of wat ergens op het Europese platteland bij terugkeer dezelfde ervaringen hebben als nu? Zorgeloos, vrij, genietend tijdens het 'weg' zijn en in de kreukels draaien, als ik terug kom in wat dan mijn gouden kooitje moet wezen?? Ik denk niet, dat het me zou verbazen, als het gebeurd. Ik ben en blijf wel erg nieuwsgierig naar de triggers van dit mechanisme.

 Ik heb hier werkelijk alles, wat ik me bedacht had en nog had kunnen bedenken op extremiteiten als een zwembad na. Wat ik hier heb is kwalitatief beter dan in welke sterrenplek ook. Geen camouflage timmerwerk, geen zichtbaar achterstallig onderhoud, geen ongewenste gehorigheid, ik kan koken wat mijn hartje begeert, koop flessen voor wat in een hotel twee glazen kosten, etc. etc. Het klinkt als ondankbaarheid, maar hoe kun je dat zijn naar jezelf? Rare toestand.

Verwrongen

 Omschakelen, afmaken en achter derden aanlopen cq er afhankelijk van zijn. Het zijn drie van mijn minst sterke kanten, misschien wel dè drie. En alle drie komen op het ogenblik samen. Dat moe zijn is dus niet zo vreemd. Ook niet, dat het aan de plek gebonden is. De wetenschap maakt het niet minder vervelend en verklaart ook niet alles, tenzij deze onvredes of hoe je ze moet noemen, ook doorwerken in de fysieke gesteldheid. Als ik mijn lijf moet geloven, heb ik gisteren een drankorgie beleeft, die zijn weerga nauwelijks kent. Nu kan ik me in een glas vergissen, maar verder dan 2 of 3 glazen wijn mèt water ben ik zeker weten niet gekomen. Wat een wereld van verschil met 2 dagen geleden.

 Vandaag de draadjes oppakken en waar mogeljk ook iets definitief afhandelen voor het betere gevoel. Iets met de registratie van de Peugeot en .... laat ik het daarbij laten. De rest van de dag een beetje wroeten in de tuin en plek maken voor het hout, dat na mndn wachten en herinneren in onze afwezigheid is gebracht. En dan het lef hebben om het geld per direct op te eisen. Onvoorstelbaar. Bijna onbeschoft. Helaas ging het weereens buiten mij om. Op het schuiven van de flappen na, natuurlijk. Zo verandert er niks. De volgende keer kan ie z'n hout mee terug nemen, als hij niet in staat is een fractie van het geduld te tonen, wat hij van mij schijnbaar normaal vond. Met als bijkomend gevolg, dat het hout er is op een moment, dat ik er niks mee kan doen. Hoeveel energie wordt hier verspild door het volledig negeren van een soort van planning?? Grrrrrrrrrrrrrrr!!

Puzzelen

 Al niet met zo'n best gevoel over de dag in bed stappen en dan dromen over omvallende, eigenlijk omkiepende kamers agv sloopactiviteiten bij de buren. Niet direct helder, maar dat is nog te plaatsen. Maar dan gaat het verder over het vernuftig illegaal aftappen van mijn internetverbindingen door .... wederom de buren. En fel verzet als ik de aansluiting wil verwijderen.

 Dromen gaan met de tijd mee natuurlijk, net zoals wijnen 50 jaar geleden geen kiwi of mango tonen in hun bouquet hadden. Wat je niet kent, kun je niet benoemen. Maar het internet, dus, hoe moet ik dat duiden. In algemene termen? Iets met verbinden en/of contact? En dat dan weer fysiek met kabels. Of moet ik het meer individueel en privé bezien? Het is iets, waarvan ik niet blij ben, dat een ander er op meelift, ik hem of haar dat niet gun. Of voel ik me gecontroleerd?

 Niet zo eenvoudig te verklaren als die omkiepende kamer. Was het een instortende kamer geweest, dan was iets niet goed gedaan en moest het over. Maar de kamer blijft intakt, valt alleen op z'n kant. En niet uit zichzelf maar dank sloopwerk van de buren. Voel ik me niet op mijn plek? Heb ik het idee, dat me mijn leven hier niet gegund wordt? Ik kan me geen tekenen in deze richting herinneren. Maar iets zit d'r niet goed en dat kan best aan de opstapelende ergernissen van gisteren gelink worden. Het is plaatsbaar, wat ik van de internetassociatie niet kan zeggen. Of moet ik het zien, als verlangen om met rust gelaten te worden, om van dat deel van mijn wereld af te blijven? Als het belangrijk is, keert het wel terug en zien we verder.

Beleefdheidsgebrek

 Daar zat ik nu werkelijk op te wachten! Ben ik (bijna) af van de Franse instanties met hun aangetekende brieven, valt de eerste Roemeense versie op mijn mat. Werkelijk moeilijk voorstelbaar waar dit nou betrekking op zou moeten hebben. Maar lezen gaat inmiddels redelijk, dus de richting waaruit het geschrevene mijn kant op komt is duidelijk. De reden blijft in nevelen gehuld.

 Nationale ziektekostenverzekering. Een halfjaar met terugwerkende kracht betaald om de inschrijving aan te zwengelen. Dezelfde middag van Agnita naar Sibiu gereden om het een en andere te concretiseren. Sindsdien, toch alweer gauw 6-8 weken geleden, niks meer vernomen noch ontvangen. In de tussentijd mijn verwondering daarover meermaals geventileerd. Helaas aan dovemans oren. Had graag willen weten hoe dat nu op welke manier verder gaat met de betaling(en). Èn natuurlijk graag het creditcard-formaat kaartje ontvangen als bewijs van de inschrijving.

 Iets van een inschrijvingsbevestiging heb ik niet gehad. Ook nooit iets ontvangen over de wijze en termijnen van betaling. Maar wel nu een brief gekregen, die bij ontvangst getekend moest worden. Soort van eerst schieten en daarna pas vragen stellen. Criminaliseren voordat je de kans hebt gehad om een verkeerd stap te maken. Verkeerde binnenkomer.

Vermoeiend

 Weer moe! Meer moe dan ik de afgelopen dagen ben geweest of in de gaten heb gehad. En ik ben er net! Heb dus nog weinig of niks gedaan. Tenminste niks waar buitensporige fysieke en/of geestelijke inspanning bij kwam kijken. Het heeft wel wat weg van het mechanisme, waar ik de laatste jaren in Frankrijk mee geconfronteerd werd en ik altijd geïnterpreteerd heb als 'afkeer van de plek'. Dat kan het hier toch moeilijk zijn en is het dus waarschijnlijk -achteraf gezien- in Frankrijk ook niet geweest. Hoe voor de hand liggend het ook leek.

 Niet handig, die voortslepende inzichten. Moet je weer in de benen met vergelijkend warenonderzoek. Nou ja, 'moet'. Je kunt het ook laten. Daar ben ik inmiddels wel toe in staat, maar in dit geval ben ik stik nieuwsgierig, wat het is. De grootste gemene deler, want het lijkt me stug dat de situaties zich voor 100% afdekken,

 Globale trekjes zijn duidelijk. Het heeft te maken met 'weg zijn', verzorgd worden, je gang kunnen gaan, automatische piloot, etc. En in Frankrijk had het natuurlijk ook te maken met het verlangen de plek achter me te kunnen laten. Maar 'het anders' waar ik naar verlangde, heb ik inmiddels, dus dat kan geen rol meer spelen. Wat-O-Wat is het dan.

Afgesloten

 Eindelijk de winter achter de rug. Je geloof het misschen niet, maar slotbouten voorkomen echt het demonteren van je velgen. Jammer dat de 'sleutels' voor de bouten van Citroën zo 'week' zijn, dat na een paar jaren wisselen van zomer- en winterbanden, die dingen zo gaar zijn, dat je geen grip meer hebt op de speciale bout. En dan is het dus letterlijk einde oefening.

 Ipv direct met de zwaarste middelen aan de slag te gaan, eerst gekozen voor het bestellen van een duplicaat. Mogelijkheid bestaat. Biedt verder geen enkele garantie, dat de bout dan wel ineens los te draaien is. Maar oké. De consequenties van het grovere werk waren van dien aard, dat ik er wel 75 euro voor over had om het eerst via de officiële mogelijkheden te proberen.

 Citroën (Frankrijk) had -bleek- weinig behoefte te voorzien in de door henzelf aangeboden mogelijkheden. Na twee mndn, waar een week werd beloofd, maar voor het grove werk gekozen. Hoewel nu de garage ineens erg terughoudend was en eigenlijk niet wilde, bleek na dik een uur werk, dat de soep altijd minder heet wordt gegeten dan opgediend. Bouten verwijderd en geen zichtbare schade aan de licht-metalen velgen. Èn net voor augustus de laatste twee winterbanden van dienst ontslagen.

Tijdig

 Zó, daar zitten we weer. Zelfgemaakt ontbijt, Roemeense platteland en nog bezig met de koffie. Geen wit damast op tafel. Een oude, hijgende hond aan mijn voeten. En een van ondeugd barstende jonge kat overal en nergens. De plek waar het klokje tikt zoals het nergens anders doet. Overdrachtelijk dan, want hier tikt niks en zeker geen klokje. Ze hangen en staan d'r wel, maar lopen niet. Genoeg ingebouwde tijdwijzers. In de ovens, de CV-ketel, magnetron, afwasmachine en natuurlijk laptop, tablet en foon. Elk auto heeft er een en ik ben zeker, dat ik nu nog een paar plekken over het hoofd zie. Ik snap dan ook absoluut niet waarom een horloge -gezien het overweldigende aanbod- nog steeds zo'n gewild artikel is.

 Hoe gaat dat? Je pakt de telefoon om iemand te bellen en kijkt dan op je horloge hoe laat het is, terwijl de tijd voor je neus op het scherm van je mobiel staat?? Puur decoratie? Daar is het toch te onhandig voor. Nu is decoratie cq. een sieraad zelden handig, maar zo'n ding om je pols zit alleen maar in de weg. Zeker als ze de proporties uit het oog verloren zijn bij het ontwerp. Kortom onpraktisch, overbodig en zelden om aan te zien. En ik verspil d'r mijn tijd aan. Da's nog het meest absurde.

Betekenisrijk

 Terug waar het beetje bij beetje op iets van 'thuis' begint te lijken. Voor het eerste samen uit en terug op de plek, die een paar jaar vertrek- en aankomstplek is geweest voor de individuele verplaatsingen tussen Frankrijk en Roemenië. Waarbij de ander dan resp. stond te wachten of uitzwaaide afhankelijke van aankomst of vertrek. Zoals het nu is, is het stukken beter. Was bij de verlate wittebroodsweken al het geval, maar dat was vanaf het vliegveld in Sibiu ipv Cluj Napoca. Geen plek met verleden dus. Dat is werk voor de toekomst.

Herhaling

 Vertrek met hindernissen. Bij het afrekenen nog gegrapt, dat ik hoopte, dat de trein niet weer een persoon zou aanrijden (Stoute trein!!). Daarmee het noodlot getart. Trein reed vanwege het inmiddels bekende mankement slechts tot 's Hertogenbosch. Blij toe, dat je niet in de trein zit, die het levensmoeë (Hoe schrijf je dat?) individu uit zijn lijden verlost. Zou je potverdomme ergens in de weilanden tussen Den Bosch en Eindhoven gestaan hebben totdat de rails weer passeerbaar waren voor de trein en het oog van de inzittenden.

 Geen bussen deze keer, maar een veronderstelde wachttijd van 1 uur. Onmogelijk dus. Mocht de volgende verbinding werkelijk om 08:00 vertrekken, kom je 25 minuten later aan in Eindhoven en heb je nog 10 minuten om op het vliegveld te komen, in te checken en door de controles te gaan, voordat de gate sluit. Taxi, dus.

 Gelukkig waren we snel en dus nog taxi's aanwezig. De man zou onder weg meerdere maken gebeld worden voor dezelfde rit. Een stel studenten vroeg of we de taxi wilden delen. Dus na ruim een half uur voor 20 euro pp op Eindhoven Airport. Ik had de studenten een plezier kunnen doen, ik had het hele bedrag ook voor ons afgetikt, maar voelde daar geen behoefte toe. Was het het bekakte toontje, waarmee mn de meid sprak, dat me daar vanaf hield?

 En geen contanten op zak. Andere wereld, andere tijd. Of ze het konden overmaken? Dat klonkt me iets te bij de hand in mijn oren. Gelukkig stelden ze zelf voor het bedrag in de hal te pinnen. Verder met de reis. Ik acht de kans klein, dat het vliegtuig personen 'aanvliegt' en terroristische mogelijkheden acht ik ook minimaal, kleiner dan een technisch mankement. Beter aan andere dingen denken. Op naar het betere weer.

Propvol

 Koffers zijn met moeite gesloten en ik kan de binnenstad van Utrecht voorlopig weer blindelings uittekenen met alle bijbehorende winkels. Misschien weet ik niet alle namen, maar zeker weten wel wat in welke tent verkocht wordt. Schoenen, kleding, meer kleding, nog meer schoenen, weer kleding, prullaria, pillen, antiek, kleding, schoenen, etenswaren, sieraden en, je gelooft het niet: kleding. Voorlopig mijn neus overvol van de middenstand. Zelfs vandaag niet meer tot alles te porren geweest. Nog meer van hetzelfde was werkelijk niet meer aan mij besteed. In twee uur tijd mijn eigen kringetje gedraaid langs boeken en cd's incl. een lunch. Maak er dus maar een uur van. Een uur effectief inkopen op 4 dagen winkelen cq winkels kijken. Vier dagen. En vrijwel aaneengesloten. Dat een mens er toe in staat is!

Koppen

 Vraag me sinds gisteren af waarom mensen over een "aanrijding met een persoon" spreken als het (meer dan simpel waarschijnlijk) gaat om iemand die voor de trein is gesprongen? Breng je anderen op een idee, als je het beestje bij zijn naam noemt? En als je het beestje niet bij naam wilt noemen, waarom dan niet gewoon over "een ongeluk op het spoor" spreken? Dit is zo overduidelijk een eufemisme, zo tenenkrommend, dat je er kramp van krijgt in je grijze massa.

Bijkletsen

 Vier uur treinen. Je moet er wat voor over hebben, als je 'in de buurt bent'. Weer een nieuwe rollator. Dat doet maar. Ook tot rolstoel verbouwbaar. Hip kleurtje. Of moet je "Vet cool" zeggen. Zal wel weer iets geheel anders zijn, wat de verantwoordelijke generatie als 'hot' bestempelt. Ouder, kleiner en van haar immense voorgevel ontdaan, onttrekt ze zich meer en meer aan het zicht. Stap voor stap lijkt ze zich terug te trekken uit het leven. Als dat zo doorgaat is ze straks onzichtbaar, voordat ze het heden met het hiernamaals verruilt.

 Het leven gaat steeds langzamer. Waar komt me dat bekend van voor? Op een paar dagen na 85 en voor het eerst in haar leven besloten, dat bepaalde zaken niet meer hoeven cq kunnen. De operatie en wekenlange nabehandeling heeft er zwaar ingehakt. Allemaal alles behalve verbazingwekkend.

 Waar praat je over? Een opsomming van de meest recente afvallers. Een korte briefing mbt krimpende groep familie en bekenden. De recente ingreep. Gezondheidssituatie. De ongemakken van en beperkingen door het ouder worden. Wat foto' s van de activiteiten uit de laatste twee jaar. De verzekering, dat ze vliegen echt werkelijk niet meer zag zitten. En discussie over de taximogelijkheden in het dorp, als je niet een uur wilt wachten op vervoer. Tijd voor de terugweg en dan nog een uur vliegen tellen op het plafond? D' r waren geeneens vliegen.

Hoofdstedelijk

 De aanwezigheid in Nederland is met een nieuwe onderdeel verrijkt. Ik had het me al bedacht in de aanloop naar de trouwerij. Natuurlijk draaiden de bezoekjes om het schoeisel voor de bruiloft, maar de halve dagen die de passessies kostten, werden iedere keer ingebed in een verblijf van 3-4 dagen. Tijd die je in Amsterdam met gemak stuk kunt slaan. En wat zijn er in Amsterdam in overvloed? Precies: winkels. Het kind in de snoepwinkel overvallen door een onvermogen om te kiezen. Alles willen zien, voelen en eigenlijk hebben.

 Vandaag niet met de nabijheid van het museumplein als uitvalbasis. Gewoon rechttoe, rechtaan vanaf het Centraal station de stad in gedoken. Oostelijk richting zeedijk en aan het eind van de dag niet ver van het RijksMuseum gestrand. Aan de Jordaan en het hele Kalvergebeuren met Damrak niet toegekomen. Halfje Amsterdam dus met een leuke uitsmijter in de poepsjieke PC Hooft. Je weet dat je er meer betaald dan elders in de stad. Ook dat je in de 'eigen' zaken van de diverse modehuizen nog meer moet neerleggen. Tasje voor 1500 euro, etc. Het zijn nog geen 19.000 euro zoals in Rome, maar toch.

 Ineens stonden we voor een zeer kleurrijke étalage en zonder aarzeling werd naar binnen gestapt. Jurken zijn altijd verleidelijk, kleurrijke jurken zijn blijkbaar onweerstaanbaar. Binnen iets gevonden wat het hartje kon bekoren. Helaas niet de juiste maat. Maar geen probleem het personeel schoot van alle kanten te hulp, ander filiaal gebeld. Maatje groter bleek te bestaan en zou gebracht worden. Dit had bellen moeten doen rinkelen. Ooit was dat niks bijzonders maar tegenwoordig alles behalve normaal. Inmiddels op de her en der staande, kitscherige schoenen gezien, dat we ons in de wereld van Dolce & Gabbana hadden begeven. Nog steeds rinkelde er niks. Zou niet goedkoop worden, dat was wel helder. Gewenste maatje kwam, paste en toch maar ff de vraag naar de prijs, die nog nergens gespot was. "Sorry. Pardon. U bedoelt 400?" "Nee mevrouw, 4500 euro."

 We werden er wat giechelig van. Goeie smaak, mag je constateren. Werd Mariana ook voor gecomplimenteerd, maar het prijskaartje in deze toch te belachelijk voor woorden. Behalve dat ik hiermee gegarandeerd zeker over mijn daglimiet van de reeds ruim ingezette betaalkaart zou gaan, waren we het gelukkig ineens, dat je niet het bedrag voor 10 à 20 jurken aan één exemplaar gaat besteden. De rest van de middag en avond hebben we er met regelmaat hartelijk om moeten lachen.

Tijdverdrijven

 De dagen vleien zich in een stads ritme. Het goeie weer is meegenomen. Mogelijkheden te over voor het betere terraswerk. Tussen de terrasverblijven door winkel in, winkel uit. Doelloos. Kijken, kijken en nog eens kijken. Zelfs spul dat gisteren of in het voorafgaande dagdeel al bekeken is. Blijf voor mij een niet te begrijpen manier van tijdverknoeien. Laat mij maar zitten en kijken naar wat voorbij trekt. Helaas behoeft het shoppen Ooooo's en Ahhh's van tot deelgenoot gebombardeerde meeloper. Ik volg dan ook waar mogelijk gedwee. Roep met regelmaat "Geen ruimte voor in de koffers." of  "'Helaas' zijn we met het vliegtuig." en adem opgelucht  op.

 We zijn ook absoluut niet de enigen. Druk in de stad. Vrijdagmiddag en een hoop mensen, mn vrouwen ploeteren van winkel naar winkel. Zomeruitverkoop. Het ene na de andere gevoel- en smaakloos bijeen gehangen rek of opgestapelde berg overgebleven maten wordt doorgewerkt. Killing. Altijd reden voor mij geweest om uitverkoopperiodes te mijden. Gewoon zoeken naar wat je echt wilt hebben als je iets nodig hebt ipv op zoek te gaan naar het meest acceptabele uit het aanbod enkel en alleen, omdat het afgeprijst is. De gewenste kleur en model en niet alleen de juiste maat. Maar als ik dat zo zie, denken de meeste mensen andersom.

Rustplek

 Soestbergen. Buren gekregen. Verder weinig veranderd, geen vreemde dingen. Had ik die verwacht? Ja en Nee. In bijna twee jaar afwezigheid zou een hoop kunnen gebeuren. Maar nu had het ook vier weken geleden kunnen zijn geweest, dat ik het laatst langs ben gegaan. Nee, dan had het nieuwe graf er minder beroerd bij gelegen. Maar voor de rest niks dus wat de vergane tijd onderstreepte. Niet dat ik nu het idee heb, dat ik de volgende keer langer weg kan blijven. Het is echter een goed gevoel, dat het onderhoud, waarvoor je betaald hebt, niet alleen gepleegd wordt, maar ook afdoende blijkt.

 Neemt niet weg, dat er wel gepoetst moest worden. Het pogen om planten te laten groeien, had ik al opgegeven, maar er was ook werkelijk niks van enige geplant leven terug te vinden. Misschien moet ik ook die laatste open plekken met een steen laten afdekken. Ergens voelt dat niet goed. iets met ademen en zo. Maar gebeurt het niet, dan zal ik jaarlijks aan de slag moeten met het verwijderen van de ondergroei, waarmee de hele begraafplaats vergeven is.

 Naast het poetsen de (nep) bloemen 'ververst' en heel vanzelfsprekend een kaars geplaats. En pas op de begraafplaats drong tot me door, dat het zonder vuur moeilijk branden is. De hele Utrecht-routine is op de aanwezigheid met een auto gebaseerd. Ook hierbij, dus.

Schikken

 Utrecht wordt met ieder bezoek een klein beetje meer een gewone stad. Minder speciaal, weliswaar een plek waar ik de weg weet, verder een plek om geld te spenderen aan dingen, die je elders minder makkelijk krijgt en of weet te vinden. Helaas geen ongegeneerd boeken, kleren en Cd's inslaan deze keer. Het moet op de terugweg allemaal netjes in de grote handbagage passen. Moet een volgende keer dus wel met de auto zijn of een extra koffer meenemen. Leeg heen. Gevuld terug.

 Leuker is het om er een jaarlijkse Tour d'Europe van te maken. Maar zolang er nog honden te verzorgen zijn, heb ik besloten daarvan af te zien. De twee weken Tropen waren op het kantje. Het zijn niet de honden, die daar last van hebben, maar ik. Eigenlijk had ik tot na hun dood in Frankrijk moeten verblijven, maar dat ging me een beetje te ver. Nu kan ik ze in mijn nabijheid begraven als het zover is. Stukken beter, maar dan wel als ik ter plekke ben en niet elders op de wereld rond hang.

 Ik dwaal af. Het is dus inhouden geblazen de komende dagen. Afwegen van hebberigheid tegen beschikbare kofferruimte.

Dom

 Andere manier van reizen. Snel, eigenlijk te snel. Zeven uur in de ochtend vertrekken en dank het tijdverschil rond half negen aankomen. In Eindhoven. Aantrekkelijker aankomstplek dan Dortmund en alles opnieuw uit moeten zoeken. Vliegtuig uit, door een paar honderd meter wat veel weg heeft van gevangenishekken, langs de douane in de verkeerde rij, door de uitgang, kaartjesautomaat van NS, station uit, shuttle in, station, trein naar Alkmaar en in Utrecht eruit. Bouwplaats Centraal Station annex Hoog Catharijne. Het station is vele malen lichter geworden. De aansluiting met HC is zoek. Het hele HC had afgebroken moeten worden.

 Te voet naar de slaapplek, koffers gedropt en de stad in. Utrecht. Vele jaren huiskamer. Koffie in Orloff. Ochtendzon op de toeter. Af en aan rijdende bestelbusjes van de bevoorrading. Jonge katjes. Een ontwaakte maar nog niet tot activiteit gekomen stad. En wij zijn weinig beter. Minder dan zes uur geleden in Roemenië uit bed gekomen en nu in het Stichtse. Daar kan geen acclimatiseren tegenop. Anderzijds is zes dagen rijden om 4 of 5 dagen ter plekke te zijn wel aardig voor de acclimatisatie maar een beetje stom qua moeite en efficiëntie. Kortom enigszins verdwaasd met de stad mee in beweging gekomen en na de koffie verder het centrum ingelopen.

Lol

 Feest!! Reden? Blogger werkt weer op normale wijze op mijn mini. Heerlijk! Geen geëmmer met de gemankeerde Blogger app, maar op gewende wijze in het internet. Schrijven, resultaat controleren, indien nodig de tijd aanpassen en hop naar het volgende stukje.

 Het heeft wat mndn geduurd, maar eindelijk. Heb het al in geen tijden meer geprobeerd. Had het niet meer verwacht. Van die kleine, stomme dingen die je een shot intense blijheid kunnen verzetten.

Blurp

 Schone lei? Zou wel moeten zo gepurgeerd en al. Emotioneel aderlaten. Daar lijkt het wel wat op. Nu verder met de voorbereidingen en het vertrek. Plannen bijgesteld tot op keukenniveau. Iets meer vuil in ruil voor minder gestress bij de laatste losse eindjes. Als je de dingen niet goed kunt doen, kun je ze beter laten. Zal niet iedereen het mee eens, maar ik gelukkig wel.

 Als de motor een beetje wil, zal de het eerstvolgende berichtje eind van de middag, begin van de avond uit Cluj komen. We gaan het zien. Werklui verschijnen net voor het eerst deze week. Aub geen gedoe met die lui vandaag. Als, dan ga ik het negeren. Mijn agenda en verder niks. Succes.

Completeren

 Prettig, dat het niet gisteren gebeurde maar 'waarom niet' ontgaat me. Het ontbrekend zicht op de oorzaken maakt dat voorkomen een wens blijft zonder invulling. Maar soit, nu hebben we alles gehad. Paniekaanval. Niet van het soort dat honden de trek ontneemt, maar voldoende om het hele mechanisme nogmaals tot in de details te ondergaan.

 Wakker worden zonder bijzondere aanleiding. Ineens breekt het zweet uit, verkrampt het lijf, stokt de adem en heb ik het idee dat mijn laatste ogenblikken zijn aangebroken. Alles niet zo netjes chronologisch als het schrijven pretendeert. Geen af- en aanrollende inleiding meer van een halfuur maar pats-boem. Je weet beter. Met een stilstaand hart kun je niet rondlopen, maar de heftigheid maakt, dat je overtuiging niet de 100% haalt.

 Ontspannen (proberen), water drinken, geen pharmaca onder handbereik, muziekje en lange minuten later voel je de verkramping ontrafelen. Adem reikt dieper, overtuiging gaat door de 100, gedachten komen in kalmere wateren. Verder met de nacht. Iets met de wiskundeleraar van het Atheneum, maar de draad is verloren gegaan.

Halfje

 Die derde was te hoog gegrepen. Zin ontbrak. Wel wat opgeruimd en poetsplaats gemaakt. Maar na 12 uur bezig zijn, mag het wel welletjes heten. Meer dan de eigen voldoening levert het tenslotte niet op. Belangrijk natuurlijk maar met groot gemak te compenseren met ander eigens, zoals het reeds genoemde gebrek aan trek.

 Genoeg is genoeg en zeker op dagschaal. Buik buiten de deur gevuld. Nog een blik gegooid op de rotzooi in de wereld en dan nu een partijtje stoeien met de nieuwe kat. Energiek beestje en niet dom. Sammy en Katrien maken geen probleem, maar de beide broekbandbijters, die van 24 omgesettled zijn naar 13, en Juultje, de matrone ter plekke, maken het de kleine niet makkelijk. Gevolg is, dat de aanloopster steeds weer de slaap- annex badkamer opzoekt. De plek waar de rest niet kan komen omdat ze niet door de kier onder de deur passen.

 Zien hoe zich dat verder ontwikkelt, welke serviesgoed en/of glaswerk nog gaat sneuvelen en wanneer de jonge dame de plaaggeesten op afstand weet te houden. De teckels een stevige haal over de neus geven, zal niet het probleem zijn. Juul wordt moeilijker. Na de dood van Beer is ze alleenheerseres geworden. Snoepie heeft ondanks zijn letterlijke gewicht niks te vertellen. De helft, 8 jaar jonger en van begin af aan niet getolereerd. Had van hem meer interesse voor het jonkie verwacht, maar misschien komt dat nog. Kattenpolitiek.

Drieslag

 Tweede étappe zit erop. Tour de France renners doen er doorgaans maar eentje op een dag. Mijn lijf ff rust gunnen, de geest masseren en dan verder met nummer drie: opruimen en schoonmaken. De vliegen het leven zuur maken. Voorlopig hou ik het op schoonmaken al kan dat niet de oorzaak van de vliegenovermaat bij de laptop zijn. Ik gok daar op de immer blazende warme luchtstroom van de ventilatie. Ik spetter geen etensresten tegen het scherm of over het toetsenbord. Ik eet niet (meer) achter mijn Pc, tenzij je het muesli-ontbijthapje mee wilt tellen als eten.

 Natuurlijk inmiddels ook rondgeneusd op het internet, maar als ik mijn huis niet doordrenk met pepermunt-, kruidnagel- en/of citroengeuren, in alle kozijnen doorzichtige zakjes gevuld met water hang of horren plaats, de kozijnen zelf insmeer met uiensap danwel lavendelolie, al het eet- en/of drinkbaars afscherm voor ongewenste vliegenpootjes en 24/dag met afwassen bezig ben vrees ik, dat ik met een beetje geluk de overmaat aan vliegen hooguit weet te normaliseren. Het beste schijnt trouwens een kadaver in de tuin te werken, maar of het doel dit middel heiligt ....

 Gewoon poetsen. Lijkt me een goed idee. Een beetje stok achter de deur kan geen kwaad. Tenminste als het werkelijk iets uitmaakt. Dat wil ik eerst eens zien.

Tussenstop

 De eerste verstoring (aannemer) doorstaan en het noodzakelijk werk (bonen) in de tuin verricht. Eerste étappe afgesloten. Nu ff verpozen en dan met de courgettes aan de slag. Vooralsnog geen beren in het zicht. Wel vliegen. Irritant veel vliegen. Niet het moment om me daar het hoofd over te breken. Chutney! Daar gaat het nu om en daarna het echte werk. Proberen om dingen in de keuken hun definitieve plek te geven. Het zou eindelijk kunnen.

 Bij het laatste kastje, dat vorige week geplaatst is, formaat wasmachine met twee lades, viel me op hoeveel ruimte in feite verloren gaat. Nu snap ik eindelijk waarom de toch nauwelijks grotere keuken in Frankrijk zoveel spul kon bevatten, dat ik het hier in z'n Roemeense equivalent niet kwijt kom. In Frankrijk stond alles op planken. Gewoon open, geen kasten, nauwelijks plaatsverlies. Vooral lades zijn verneukeratief. Uiterst makkelijk, want je plempt het spul er zo in. Geen geschuif. Geen half kast leeg ruimen, voordat je komt, bij wat je hebben wilt. Het ruimteverlies zit echter op 20-30% minimaal tov een simpele plankenstellage. Leuk om te weten. Ik denk niet, dat ik er ooit nog iets mee ga doen.

 Hier geen plannen om de zg inbouwkeuken weer uit te breken. Gewoon zolang schuiven tot alles past of duidelijk is, wat gaat afvallen. En dat laatste dan ook echt weg doen en niet op goed Roemeense wijze ergens op een verloren plekje bewaren "voor het geval dat" het ooit nog een keer gebruikt zou kunnen worden. De tijd van oppotten hebben we gehad. De noodzakelijkheden zijn helder en voor 99% aanwezig. De rest is ballast. De bagage kan lichter.

Vaststellen

 Een snelle scan van wat echt moet. Prioriteren. Verstand op nul. Blik op oneindig. En gaan met die banaan. Dat is de planning voor vandaag: bonen in de tuin, courgettes verwerken, keuken en eetkamertafel opruimen, stofzuiger erdoor, dweil erover, klaar is Kees. Twaalf uur als ik me kwaad maak, maar waarschijnlijker is dat ergens vanavond de punt achter het geheel gezet gaat worden. En weer gaat het een dag worden, zoals ik 'm eigenlijk maar zeer deels zou willen.

 Of het het hele punt is, weet is niet, maar een groot deel van de oorzaak van het voortdurende geëmmer rondom wat moet gebeuren of gebeurd had moeten zijn, is het achter de feiten aan hollen. In Frankrijk heeft het na 2007 jaren geduurd, voordat weer sprake was van enige controle over mijn bestaan. Controle in de betekenis, dat ik deed, waar ik zin in had cq wat ik wilde en daar best tevreden over was. Iets te mekkeren valt er altijd wel, maar de grote lijn zat goed. Altijd met ups en downs, maar ik had het over het algemeen in de hand. Zeg ergens vanaf 2012/2013.

 Nu gaat het over de hele linie stukken beter, aangenamer, prettiger, etc. maar van controle in bovenstaande betekenis is zelden of nooit sprake. Dan moet dit. Dan moet dat. Dan komt daar weer iets er tussen door. Etc, etc. Er zijn momenten. Ja. Maar sporadisch, zonder regelmaat. Het leven wil maar geen ritme aannemen. Het is en blijft hap, snap. Rennen van hot naar haar. Achter anderen aanzitten. Uitpuffen. Zeilen bijzetten. Geen rust. Nauwelijks eigen invulling. Met een ongedurig wordend wensenpakket. En maar sussen en geruststellen. Ooit, ooit gaat het er van komen.

 En wat krijg je dan? Dan krijg je van die dagen als gisteren, dat het gevreesde tegendeel de overhand krijgt. Zoiets als 40 jaar naar je pensioen verlangen en binnen een jaar de pijp aan Maarten geven. Het heeft me altijd als de meest beroerde levensweg voor ogen gestaan. Maar uiteindelijk ben ik alsnog in een soortgelijke situatie verzeild geraakt. Het leven. Ach .... en nu in de benen!!

Vertrekouverture

 Rust bovenkamers. Dat scheelt. Verder geen bijzonder enthousiasme. Misschien maar goed ook. Kan niets als een plumpudding in elkaar zakken of anderszins tegenvallen. Vandaag moet gewoon 'gewerkt' worden. Geen zin om morgenochtend een eindsprint te trekken. Koffer pakken en badderen en daarmee is morgen de kous af. Vandaag moet de tent dus aan de kant en schoon.

 Dagelijks door de puinzooi slalommen is tot daar aan toe, maar niet na een verblijf buiten de deur erin terugkeren. Dat is zo'n treurnis, dat moet je jezelf niet aandoen. Die klap voor de kop bespaar ik me liever. Leuke bijkomstigheid is, dat het dan ook een paar dagen zo netjes, schoon en opgeruimd blijft. Ik zou een camera moeten ophangen, zodat ik iedere dag kan kijken en genieten. Want zelf ben ik er natuurlijk niet.

 Je zou jezelf bijna met regelmaat wijs willen maken, dat je een paar dagen de deur uitgaat om het dan, ná het opruimen en schoonmaken, niet te doen. Zo dom ben ik helaas niet. Tsja, lastige combi. Een schoon huis weten te waarderen, maar een broertje dood hebben aan opruimen, waardoor schoonmaken een hindernisloop wordt en dus zijn aantrekkelijkheid verliest. Terug bij de dagelijkse beslommeringen. We gaan vooruit.

Opkrabbelen

 Rustiger, gelukkig. Nu zou ik met de dag opnieuw moeten kunnen beginnen. Achterstand inhalen is natuurljk onzin. Neemt niet weg, dat morgen meer moet gebeuren, dan ik vanochtend in mijn hoofd had. Niet mee bezig zijn nu. Dat zien we na de nacht wel. Bij de koffie. Het moment waarop vandaag de dag uit de bocht vloog.

 Het enige positieve van een dag als vandaag, is, dat ik dit soort gedoe in alle redelijkheid voorlopig weer gehad heb. Het moment van de overval is dan weliswaar onvoorspelbaar, maar dat er iets zat aan te komen, hing in de lucht. De snelle stemmingswisselingen, het toenemende aantal relativeringen van de verkeerde soort, hallucinaties, fysieke ongemakken, etc.

 Nu hopelijk een rustige nacht met (relatief) onverstoorde slaap en een frisse start zou morgenvroeg tot de mogelijkheden moeten behoren. Geen onweer, geen stortregens, geen blaffende honden, geen opfokkende dromen. Gewoon een stevige dot zand in mijn ogen en slapen maar.

Jojoën

 Stuiteren. Van het ene uiteinde van het scala compleet naar de andere kant en op de terugweg ergens ertussenin blijven hangen. Onbestemd. Beetje verbluft. Van slag. Suf. Goed door elkaar gerammeld. Doelloos. Rammel nog na. Tril. Geen schokken. Moet bekomen. Zien, dat ik het een en ander weer op de gewenste plek krijg gezet. Met zulke dagen heb je geen derden nodig om je leven te dwarsbomen. Hoewel die makkelijker te hanteren zijn dan dit soort overvallen. Heb je tenminste nog iets of iemand om je op af te reageren. Bij jezelf werkt dat anders. Gewoon niet. Kwaad worden op wie of wat? Mezelf? Mijn op hol geslagen gedachtenwereld? Veronderstelt, dat je ergens greep op hebt. Iets wat ik nog steeds niet blijkt te hebben als puntje bij paaltje en de lawine in beweging komt. En zoiets als voorspelbaarheid is ook ver te zoeken. Ik lik vitueel mijn wonden. Een beetje betijen voor bedtijd zou prettig zijn. En dan morgen weer een dag. Een andere graag. Als het kan kalmer in de bovenkamer. Het deel van mijn voorstellingsvermogen, dat zich vandaag zo in de picture heeft gespeeld, mag rustiger aan doen. Oprotten zelfs. Je zou het een coupe-poging kunnen noemen. Een mislukte. Maar wat gooi ik nu in de cel??

Stervenszat

 Er zijn van die momenten, dat ik denk "Laat me dood neervallen, dan ben ik af van dat alsmaar terugkerende idee, dat ik op het punt sta om de geest te geven." Misschien wat resoluut maar zeker afdoende. De gedachten blijven maar voorbij komen en zolang ze sporadisch in mijn dagelijkse doen weten binnen te dringen is het hanteerbaar. Maar als ze me massaal weten te vinden, dan stokt mijn relativeringsvermogen en gaat de handdoek in de ring.

 Het is niet mooi wat dan gebeurd. Iets met honden en droog brood, of net niet. Het is op het eerste gezicht geen punt. Het zijn geen nachtmerrie-achtige toestanden zwanger van Stephen King trekjes, special effects en/of liters nepbloed. Het zijn eenvoudige gedachten, gewoon door de dag heen, allemaal met eenzelfde soort draai: Wat indien als. Je hoeft er geen 200+ voor te rijden op de snelweg, aan een elestiek te bungelen of op de dakrand van een wolkenkrabber te breakdancen. Koffie drinken is voldoen. Zelfs de afwas biedt aanknopingspunten. Worden de bezigheden wat aparter, hecht het enkel beter.

 Het slaat dood, waar ik mee bezig ben. Wat dan weer oogt als inleiding, als ik niet oppas. Een vervelend zichzelf versterkend kringetje, waar ik nog steeds geen ander tegenmiddel op gevonden heb, dan het laten uitrazen. Zeg maar doodlopen. Het zijn van die dingen 'waar je mee moet leren leven', maar de gebruiksaanwijzing niet wordt meegeleverd.

Leefplek

 Terug naar mij eigen kleine stukje Europa. Hoewel, zo zie ik het niet. Net als ik me zelden, zeg maar nooit met mijn achternaam voorstel, leef ik in Coves en niet zozeer in Roemenië en al helemaal niet in Europa. Doe dat natuurlijk wel, maar als feit leeft het niet voor mij. Europa is voor mij het park om de hoek, de gemeenschappelijke ruimte voor wie er in de buurt woont. Ik leef in ons huis, mijn kamer, de tuin, een beetje in de bar en soms in de stad. Een gegeven dat je op kunt pakken en overal elders kunt neer plempen. Maakt niet uit waar, tenminste niet binnen Europa ..... Hé, toch nog iets meer betekenis, dat Europa. Het Europa van mijn culturele kaders wel te verstaan. Niet Brussel, niet de EU.

 Maar genoeg zware kost voor de maandagmorgen. We gingen leven vandaag, toch? Laten we daar eens mee beginnen. Krantje van een week of wat geleden onder de arm. Op de fiets en ... Ja wat? Stadwaarts? Agnita is geen stad. Tov Coves maakt het die indruk wel, maar tov Sibiu is het een gehucht. Wat zal de plek tellen (incl. Coves)? 5000 zielen? Zoiets. Sorry, 12.000, maar soit. Getallen zeggen niet alles. Zeg maar formaatje groter dan St. Yrieix la Perche, maar zonder centrumfunctie. In feite een dorp met een strook flatgebouwen aan de rand. In principe alles in huis wat je onder handbereik moet hebben maar geen enkel extraatje als je niet in oude kerken bent geïnteresseerd. Niks om voor naar toe te gaan dus muv de markt op vrijdagochtend en de plek om de krant te lezen. Niet vanwege de krant maar de koffie.

Europa_09

Lang verhaal, maar het loont de moeite om er ff voor te gaan zitten.
Voor u vertaald (niet door mij!!). "Ben je tegen Vrede?" - Viktor Orban over staat van de Europese Unie
(Van Rossum, GeenStijl, 17-07-2016)

 Dubieus politicus met een Oost-Europees oligarchisch netwerk van vriendjes, diepe zakken en geldsluizen. Aan de macht, van de macht, weer aan de macht en niet altijd per se op even representatief democratische wijze. Zijn land, Hongarije, tekende voor alle honingpotjes die de EU te bieden had, en liet de immer naïeve EU doodvallen toen er vervolgens eisen aan economie, begrotingen, markt en sociaal beleid werden gesteld. Werd daarvoor overigens keurig beboet door de EU. Maar tot overmaat van ramp bouwde Orbán ook nog eens grenshekken toen de migratiestroom zijn land te veel dreigde te worden - iedere Wir Schaffen Das-malloot toch weer extrawoedend op Orbán. Toch, met zijn kritiek op de EU weet de Hongaarse president niet zelden rake klappen uit te delen aan een dichtgetikte technocratie die keer op keer haar eigen regels met voeten treedt om crisis na crisis te overleven, en die daarna nieuwe (en onwerkbare, want op idealisme en niet op realisme gestoelde) regelgeving schrijft waarmee het korset van de "Europese vrijheid" steeds nauwer om het lijf van Europese burgers en bedrijfsvoerders komt te zitten. De Europese Unie wilde te veel, te snel en balanceert nu boven een afgrond. Orbán schreef recent een essay in de Frankfurter Allgemeine (13-07-2016) over de staat van Europa en over waar de EU zich volgens hem wel, en vooral niet mee zou moeten bemoeien. Is het een reddingstouw, of het laatste duwtje? We hebben het vertaald, omdat Guy Verhofstadt dit soort teksten niet kan produceren, Juncker te dronken is van de drank om het voortouw te nemen en Timmerfrans te dronken is van zichzelf om ratio van emotie te scheiden. Dan maar een keer luisteren naar de premier van Hongarije:

"BEN JE TEGEN VREDE?”
 Enkele weken geleden was ik in Oggersheim. Het is altijd verkwikkend om over Europa te praten met voormalig bondskanselier Helmut Kohl. Ik bezocht het huis van Konrad Adenauer op mijn weg naar het hoofdkwartier van Deutsche Telekom in Bonn, waar ik mocht proeven van de uitdagingen waarmee de digitalisering ons overspoelt. Vanaf een terras in Rhöndor, bij de standbeelden van Adenauer en De Gaulle, keek ik neer op een Rijn die in het zonlicht lag te glinsteren. De mensen aan beide zijden van die rivier waagden zich ooit aan Europa’s meest succesvolle project ooit. Waarom dan toch, is de EU nu in zo’n onstabiele, onzekere conditie? Decennialang heeft de vrede geregeerd, en welvaart - hoewel niet overal gelijk - heeft Europa tot het meest begeerde deel van de wereld gemaakt. Waarom voelen mensen zoveel twijfel en antipathie?

 In de vroege uren van 24 juni, toen de laatste uitslagen uit Britse kiesdistricten binnen druppelden, werd duidelijk dat dit grootse project de steun van een meerderheid van de burgers in een grote lidstaat had verloren. Op 24 juni kwam de zon op zoals altijd, maar er was een hoofdstuk in de geschiedenis van de Europese integratie afgesloten, om aan een nieuwe te beginnen. Hebben we voldoende moed en eerlijkheid om deze situatie te begrijpen en om zo snel mogelijk te reageren, ingebed in respect voor onze grote voorgangers en in het belang van onze burgers, onze naties en onze gemeenschap?

“Ben je tegen vrede?”
 Wanneer in de voormalige Deutsche Demokratische Republik - in Oost-Duitsland - iemand zelfs ook maar op discrete wijze over voor de hand liggende kwesties probeerde te praten, werd de twijfelaar geconfronteerd met een enkele stom, maar kennelijk afdoend argument: “Kameraad, ben je tegen Vrede?” Een crisisgevoelige EU kan het debat over fundamentele kwesties niet stilleggen door te zeggen dat degenen die twijfelen aan het grootse project de Europese militaire begraafplaatsen moeten bezoeken. In het aanzien van historische waarheden is niet voldoende erkenning te vinden om het voortleven van de EU te verzekeren.

 Vele jaren ging het ‘t Europese constructieproject voor de wind. Niet altijd rimpelloos, maar er was over het algemeen een zekere vooruitgang. De golven van nadere integratie en schaalvergroting grepen in elkaar als de tanden van een rits. De meest opgewekte momenten in dit proces waren de Duitse eenwording in 1990 en de Europese unificatie in 2004.

 En toen, in 2005, ging er wat mis. De burgers van twee stichtingsnaties - Frankrijk en Nederland - verwierpen het Verdrag voor de vestiging van een Europese Grondwet. In tegenstelling tot de Deense en Ierse referenda over deze kwestie, werd er na kleine aanpassingen aan het verdrag geen tweede stemronde gehouden. Het momentum van de Europese eenwording knarste tot stilstand. Tegen de tijd dat de aanpassingen waren gedaan, toen het Verdrag van Lissabon in werking trad, werden we overspoeld door een wereldwijde crisis. We wisten de recessie een jaar of twee te verbergen maar in 2008 leed de Europese elite, die haar legitimiteit grotendeels ontleende aan economische prestaties, een nederlaag. De nasleep van de economische en financiële crisis ontmaskerde de illusie dat de EU een garantie op gecontinueerde welvaart kan geven - laat staan toenemende welvaart - aan al haar burgers. In een aantal lidstaten is de crisis van de elite geëscaleerd tot een crisis van de democratie.

 Dit kwam tot botsing bij de geopolitieke crisis in Oekraïne in 2014 en de migratiecrisis van amper een jaar later. Angsten en zorgen zijn vermenigvuldigd, terwijl het aantal oplossingen en effectieve antwoorden is afgenomen. Dit is hoe we bij het Britse referendum arriveerden: dit is een keerpunt, want voor de eerste keer sinds haar oprichting, verliest de EU een lidstaat, hetgeen een substantiële stap richting desintegratie is.

 De meeste mensen denken dat het Verenigd Koninkrijk zal lijden onder haar terugtrekking uit de EU. Dit is verzekerd, zoals elke wedergeboorte met lijden gepaard gaat. Ik maak me echter geen zorgen over het Britse volk, aangezien we het hier hebben over Europa’s oudste democratie, een nucleaire militaire macht van niet te ontkennen gewicht, een lid van de VN Veiligheidsraad, en de vijfde economie van de wereld. Ze zullen hun nieuwe plek in de wereld sneller vinden dan wij misschien denken.

Een sterk Europa
 In plaats van over het VK, zouden we ons beter zorgen over onszelf kunnen maken. Ten eerste moeten we aan onszelf en onze burgers duidelijk maken dat we nog altijd met 27 lidstaten zijn, en een gemeenschap met een bevolking van 444 miljoen mensen. Dit is en blijft een entiteit met enorme kracht en potentieel, maar het kan alleen slagen indien we het volk meenemen in onze worsteling voor een antwoord op onze uitdagingen en crises. We hebben ieder individu, elke natie en elke lidstaat nodig. Instituties kunnen niet in hun plaats handelen. De instituties zijn er om lidstaten te assisteren en te coördineren, maar mogen hen niet marginaliseren. De instituties zijn er voor de lidstaten, niet andersom. We hebben een rationele en beslissende verandering nodig. We moeten een eind maken aan het weg bewegen bij de naties van Europa en stoppen met proces dat van het Europese project een ideologie maakt, en we moeten af van de valse perceptie die we van onszelf hebben. De Europese Unie als geheel - en haar individuele lidstaten - hebben niet langer de macht en invloed die zij jaren - of decennia - geleden hadden. We hebben een groot hart, maar onze kansen zijn beperkt. Daarom moeten we ze goed inzetten.

 We moeten erkennen dat de experimenten waarmee gepoogd werd om directe, democratische legitimiteit toe te kennen aan de instituties van de Europese Unie door de lidstaten te omzeilen, in werkelijkheid een tegenovergesteld effect heeft gehad. De president van de Commissie, bijvoorbeeld, werd ooit geselecteerd op basis van consensus tussen de lidstaten, maar nu zijn we opgedeeld in een meerderheid en een minderheid; wat heeft geleid tot een opzichtige veronachtzaming van het Britse volk, wat op zichzelf weer heeft bijgedragen aan het feit dat de meerderheid van de mensen in het VK de Europese Unie beu is geraakt.

 De essentie van het Hongaarse denken is simpel: de Europese Unie is rijk, maar zwak. Dit is de meest slechte combinatie van kwaliteiten denkbaar. Tegelijkertijd moeten zien te voorkomen dat we onproductieve ideologische debatten gaan voeren over of we “meer Europa” of “minder Europa” willen: waar we meer nodig hebben, moet er meer zijn; waar er minder nodig is, zou er minder moeten zijn.

De Hongaarse Visie voor Europa, of Ordnung muss sein
 Recente gebeurtenissen hebben aangetoond dat een toenemend aantal mensen begint te twijfelen aan het Europese project, en dat zij zich er tegen aan het keren zijn. We moeten ook erkennen dat er uiteenlopende opvattingen bestaan over de uitdagingen en voorgestelde oplossingen - niet alleen onder politici en partijen, maar ook onder het volk zelf. Er zijn eveneens uiteenlopende opvattingen als het aankomt op te nemen acties. Sommigen willen meer centralisatie, anderen willen minder. Sommigen prefereren een Europa van natiestaten, anderen zouden zelfs de nationale vlaggen uit sportstadions willen verbannen. Sommigen zouden systematisch arbeidskrachten van ver weg naar Europa willen importeren, anderen zouden graag banen creëren voor de grote hoeveelheden werkloze jongeren in de EU. Er zijn mensen die miljoenen mensen willen opnemen om hun demografische problemen mee op te lossen, terwijl anderen hun vertrouwen in de promotie van het gezin plaatsen. Sommigen geloven dat de meest brandende kwestie van dit moment het verbeteren van dierenbescherming is, terwijl anderen zeggen dat het gevoel van veiligheid bij mensen zo snel mogelijk hersteld moet worden. Er zijn mensen die de Westerse Balkanlanden willen integreren in de EU, terwijl anderen terugdeinzen bij de minste suggestie van verdere uitbreiding van de Unie. Er zijn lieden die verder aan de toekomst willen bouwen op kosten van anderen, terwijl er velen zijn die het idee verwerpen dat grootschalige schulden op kosten van de belastingbetalers van andere lidstaten moeten worden opgelost - en al helemaal niet op kosten van de toekomstige generaties. En er staan Europese burgers achter iedere en elke van deze opvattingen en meningen.

 Waar en hoe kunnen we de orde terugbrengen in deze Europese chaos? Want zelfs in een democratie, moet er orde zijn. Het antwoord is niet al te ingewikkeld, als we onszelf toeleggen op het principe van “eenheid in diversiteit”. We moeten de regels naleven die we zelf hebben opgesteld. We moeten terug naar een consistente toepassing van de Europese wetten. Dit betekent ook dat dezelfde standaarden voor ons allemaal moeten gelden. En het betekent eveneens dat we de “gele kaart”-procedure niet betekenisloos moeten maken, dat we de rol van nationale parlementen moeten respecteren en dat we niet moeten proberen om hen uit te sluiten of te omzeilen bij het ratificeren van internationale akkoorden van de hoogste betekenis - zoals het geval is met CETA of TTIP.

 De belangrijkste reden voor de crisis en de onzekerheid is dat we, door het het negeren van de eigen regels, de twee meest principiële wapenfeiten van de EU in gevaar brengen: de eenheidsmunt en de interne markt, die worden beschermd door buitengrenzen - met andere woorden: onze manier van leven en ons economische model. De langlopende, systematische schending van het Stabiliteits- en Groeipact, het Verdrag van Schengen en het Verdrag van Dublin zijn dagelijks gebruik geworden, met stilzwijgende goedkeuring van de gezalfde beschermheren van deze verdragen. Het concept van een politieke Commissie is op zichzelf al een moeizaam aanzicht, omdat de verdragen de verantwoordelijkheden en het gezag van dit bestuurslichaam helder uiteenzetten.

 Onze gemeenschap is er een van zowel waarden als gedeelde verantwoordelijkheden. Goede voorbeelden hiervan zijn ons budgettaire raamwerk en het systeem waarmee we de buitengrenzen bewaken. In beide gevallen begint de verantwoordelijkheid niet in Brussel, maar in de lidstaten. En als om het even welke van die lidstaten buiten haar eigen schuld onder grote druk komt, dan komt de gemeenschap - de andere lidstaten - haar te hulp. Het was in deze geest dat Hongarije haar buitengrenzen van de Schengenzone beschermde - waarbij 97 procent van de middelen daarvoor door Hongarije zelf zijn opgebracht. Het land deed dit op basis van de overtuiging dat het al haar schulden heeft afgelost nadat Hongarije het de eerste lidstaat was die bescherming vroeg van de EU en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), en nadat het de enige lidstaat was die tot dusver sancties aan de broek kreeg voor het overtreden van de fiscale regels.

 Er is geen twijfel over dat er, in toevoeging aan het handhaven van de huidige regels, een noodzaak of vraag is naar nieuwe regels. Maar deze vraag zou niet benaderd moeten worden vanuit een ideologische basis. De bescherming van onze buitengrenzen, digitalisering of industrieel beleid zijn allemaal gebieden waar het gezonde verstand dicteert dat Europa haar samenwerking kan versterken. Deze gebieden omvatten ook een gedeeld buitenland- en veiligheidsbeleid, en een defensie- en ontwikkelingspolitiek. Maar overal waar er een geschil is over hoe nu verder, bestaat er al een Europees instrument om zo’n geschil mee te beslechten: het Verdrag zelf. De euro en Schengen bewijzen dat flexibele integratie een realiteit is. Voortbewegen binnen meer gelimiteerde grenzen is ook geen nieuwe uitvinding en de regels voor versterkte samenwerking zijn voldoende ontwikkeld. Het is onnodig, of zelfs gevaarlijk, om een visie van de EU te schetsen die steeds verder buiten het eigen raamwerk van reguleringen stapt en haar eigen begrenzingen met voeten treedt.

 We moeten niet naïef zijn, natuurlijk: er waren - en zijn - aanhangers van geheime verdragsaanpassingen. Voorbeelden hiervan zijn de “Spitzenkandidaat”-methode waarmee de president van de Commissie werd gekozen, of de voorstellen van de Commissie voor de permanente, verplichte herverdeling van vluchtelingen. Maar ik zou ook de meest recente beslissing van het Europees Parlement over de inwerkingtreding van Artikel 50 kunnen noemen.

 De andere fundamentele taak is het herstellen van het gevoel van veiligheid bij het volk. De ongecontroleerde instroom van honderdduizenden mensen en de ineenstorting van systemen waarvan mensen dachten dat ze gewoon werkten - met name de systemen waarmee de Europese buitengrenzen beveiligd worden - kunnen niet los worden gezien van het mislukken van integratie. De meest recente, afgrijselijke series van aanslagen laten geen ruimte meer over voor verdere onzekerheid of inertie.

 Hetzelfde geldt voor de Europese economie en arbeidsmarkt. Ja, we zijn passieve getuigen van globalisering. Maar als we er in geloven, als we ons er sterk genoeg voor voelen, dan zullen we ons niet neerleggen bij de situatie, dan duiken we in de competitie. De buitengrenzen, die ooit onverdedigbaar leken, worden langzaam beveiligd. De Spaanse methode - die de verdedigbaarheid van de ‘blauwe grenzen’ bewijst - en de Hongaarse methode - die de verdedigbaarheid van de ‘groene grenzen’ bewijst - tonen dat we onze burgers en onze grote Europese wapenfeiten kunnen beschermen. Bovenop de massamigratie demonstreren ook andere verschijnselen van globalisering (met name de alledaagse sociale en economische effecten van digitalisering) waar de risico’s en de kansen liggen. Hongarije steunt het vergroten van het belang van de Europese digitale agenda tot een kwestie van de hoogste prioriteit en wenst alle mogelijke middelen aan te wenden om de vooruitgang van haar eigen nationale digitale agenda, evenals de regionale en Europese agenda, te bespoedigen.

Twee woorden en één geografische positie
 Vandaag, meer dan ooit, hebben we onze lidstaten nodig - klein en groot, oud en nieuw, eurozone en niet-eurozone, oost en west, zuid en noord - om de krachten te bundelen. Of we het nou leuk vinden of niet, de centrale positie van Duitsland wordt alleen maar sterker. En Duitsland kan vertrouwen op Hongarije in het delen van Europa’s gedeelde verplichtingen. Dit blijf zo, ook al moeten we onder ons nog één heel belangrijk ding verduidelijken, in ons eigen belang en dat van een gedeelde unie. Ik kan dit terugbrengen tot één woord: “Hek”.

 In 1989 schreven we Europese geschiedenis - tezamen. In 2015 vonden we onszelf opnieuw terug in het hart van een Europees debat - wederom tezamen. En alleen wij kunnen dit uitleggen aan onszelf en onze Europese partners - en wederom: tezamen. Hongarije is geen grote lidstaat, maar God heeft ons een plek op de kaart gegeven waar de geschiedenis soms arriveert in een overgang.

 In de zomer van 2015, en zonder enig ontzag voor Europese regelgeving, arriveerden meer dan tienduizend migranten per dag bij de Hongaars-Servische grens. Deze mensen waren al op het grondgebied van andere lidstaten geweest, zowel in de EU als in de Schengenzone. Omdat het de verantwoordelijkheid is van een land aan de buitengrenzen van het Schengengebied om er voor te zorgen dat passage van die buitengrens gecontroleerd wordt, had Hongarije geen andere keus dan om een fysieke barrière neer te zetten. Stilletjes merkten we op dat er op dat moment al vier andere hekken op het grondgebied van de EU stonden. Duitsland, en een significant deel van de Duitse publieke opinie, toonde zich niet in staat om te begrijpen (en sommige mensen snappen het nog steeds niet) hoe Hongarije, het land dat het IJzeren Gordijn omver trok, zich tot zo’n maatregel kon wenden.

 Ik begrijp waarom de Duitse samenleving, die decennialang werd doorkruist door muren en prikkeldraad, een afkeer van hekken heeft. Maar als iemand de morele positie heeft om dit aan hun Duitse vrienden uit te leggen, dan moeten het toch de Hongaren zijn. Het was tenslotte Hongarije dat het IJzeren Gordijn open knipte, dat Europa (en het Duitse volk) verdeelde in de decennia na de Tweede Wereldoorlog. De beslissing van Hongarije om Oost-Duitse burgers massaal naar het Westen te laten reizen was een schending van een bilaterale intergouvernementele afspraak met Oost-Duitsland, getekend in de jaren ’60 - een overeenkomst die volgde uit de bouw van de Berlijnse Muur. Het besluit om dat akkoord te schenden trof consensus bij een groot deel van de Hongaarse samenleving: zowel in de democratisch oppositie, alsook bij de reformatorische communistische regering. Hongarije paste internationale wetgeving toe om de eerste steen uit de Muur te slaan. Dit leidde tot de hereniging van Duitsland, en daarna de hereniging van Europa. Dit was ook een kwestie van eigenbelang. Duitse eenheid is derhalve integraal verbonden met Hongaarse onafhankelijkheid en vrijheid, en beiden zijn onlosmakelijk onderdeel van de eenheid van Europa. We kunnen hier aan toevoegen dat in geen ander land dan het mijne de hereniging van Duitsland tot zoveel onverdeelde steun leidde. En misschien is het ook geen toeval dat Hongarije bij de landen zit waar de meeste steun voor het EU lidmaatschap wordt gemeten.

 In 1989 ontmantelden we een hek dat de volkeren van Europa van elkaar scheidde. In het vroege voorjaar van 2015 bouwden we een hek op de groene buitengrens van de Europese Unie en de Schengenzone. Dit was om de grootste verworvenheid van de Europese Unie te beschermen: vrij verkeer binnen het grondgebied van de interne markt. Deze vrije beweging wordt beschermd door het Verdrag van Schengen, in overeenstemming met tezamen overeengekomen Europese reguleringen die jaren geleden zijn ingesteld. Hiermee hebben we de levensstijl en het economische model van de Europese bevolking beschermd - althans, op het gedeelte van de Europese buitengrens waar wij verantwoordelijk voor zijn. En, niet minder belangrijk, we hebben de veiligheid van deze bevolking beschermd.

 We deden dit als goede, gezagsgetrouwe Europeanen. De bescherming van de buitengrenzen is geen mooie zaak, het is geen kwestie van esthetiek, en het kan niet gedaan worden met bloemen en speelgoedknuffels. Toen ik in Banz zei dat ik de kapitein ben van jullie grenskasteel, bedoelde ik de essentie van Schengen te onderstrepen. De buitengrenzen van Duitsland en de centrale lidstaten liggen in werkelijkheid honderden kilometers van hun eigen grondgebied. Deze landen hebben lot in handen gelegd van lidstaten op die buitengrenzen, met het vertrouwen dat zij zich van hun taak kwijten. Hongarije heeft dat gedaan. Hongarije heeft de Duitsers beschermd, en zal dat blijven doen - evenals de Zweden, de Nederlanders en al haar andere Europese partners. Als sommige mensen dit soort opmerkingen horen, reageren ze automatisch met beschuldigingen van populisme. Maar zoals Shakespeare zou zeggen: populisten zijn mensen die een spade, een spade noemen. Wij Hongaren benoemen de dingen zoals ze zijn. Dat is onderdeel van onze natuur. We willen de migratielasten waar Europa mee te kampen heeft niet verdelen, we willen ze verdrijven: we willen er een einde aan maken.

 We hebben nu een punt bereikt waarbij de bescherming van de buitengrenzen een brede consensus geniet. En onze opvattingen zijn samengekomen op een aantal kwesties. Deze omvatten oner andere de noodzaak voor actie tegen de oorzaken van migratie, waartoe Hongaarse en Duitse soldaten samen dienen in operaties in diverse kritische regio’s. We zijn overeengekomen dat hulpbehoevenden zo dicht mogelijk bij hun huis steun en hulp moeten krijgen. Samenwerking met partnerlanden - of het nou herkomstlanden of transitlanden zijn - wordt steeds belangrijker. We hebben humanitaire en financiële steun opgeschroefd tot zover als onze capaciteiten en middelen toestaan. Hongarije heeft niemand in de steek gelaten - de Duitsers nog wel het minst.

 Naast het “hek”, is er nog een woord dat we moeten bespreken. Dat woord is “voluntarisme”. De Brusselse instituties geloofden (en blijven geloven) dat er een enkele oplossing is waarmee de hele migratiecrisis in banen kan worden geleid en kan worden opgelost: een verplicht herverdelingsquotum. Hongarije was het eerste land om zich daar ferm tegen te verzetten. We verwierpen het in politiek debat, we gaan ervoor naar het Europese Hof in Luxemburg en we zullen de Hongaarse bevolking naar hun mening vragen in een referendum op 2 oktober. Waarom deze sterke, harde positie innemen?

 Aan de ene kant, totdat de controle over de situatie aan onze buitengrenzen herwinnen, en totdat we besloten hebben wie er toegang tot ons territorium krijgen, klinkt elke vorm van herverdeling als een uitnodiging. Aan de andere kant is verplichte herverdeling niet mogelijk als de smokkelaar of de migrant in kwestie degene is die besluit wat de eindbestemming moet worden. Ten derde is dit de boodschap die miljoenen mensen heeft aangemoedigd - en nog steeds aanmoedigt - om op reis te gaan naar Europa. Een beter leven kan niet gezien worden als een fundamenteel recht - hoe zeer we dat ook aan iedereen zouden willen kunnen toekennen. En tenslotte maar niet het onbelangrijkst: de Europese wetgeving biedt geen consistente regelgeving voor massamigratie.

 Dus dit is waar we op uitkomen: als er geen tezamen overeengekomen regel is over iets, kunnen we datgene alleen aanbieden op vrijwillige basis - tenminste tot de adoptie van een nieuwe regel. Bij diverse kwesties is er een consensus bereikt in de Europese Raad die het principe van voluntarisme toestaat, maar andere instituties in Brussel hebben geweigerd om dit te erkennen. Meer nog, de recente voorstellen van de Europese Commissie pogen om de drie dimensies asiel, legale migratie en demografie te mengen. Dit is een enorme fout. Echte vluchtelingen moeten geholpen worden op de meest effectieve manieren die denkbaar zijn. Er zijn algemene regels voor legale migratie, maar de aantallen vallen onder nationale wetgeving - en dat hoort ook zo, aangezien de lokale situatie per lidstaat sterk verschilt. In Hongarije moeten we proberen honderdduizenden van onze Roma-landgenoten de arbeidsmarkt op zien te krijgen, terwijl elders de aantallen jonge werkloze afgestudeerden in de honderdduizenden lopen. En als het aankomt op demografie heeft de EU geen enkele bevoegdheden. Wij hebben dus een demografisch probleem en hoewel er geen enkele garantie is dat onze reactie - het versterken van gezinsbeleid - succesvol zal zijn, wensen we wel zelf te besluiten, binnen onze nationale bevoegdheden, hoe we onze samenleving voor ons zien, hoe we willen leven, en met wie. In Hongarije wonen we al eeuwenlang samen met landgenoten uit elke hoek van Europa. In het Hongaarse parlement zetelen vertegenwoordigers van dertien nationale minderheden. In Boedapest is de Katholieke Basiliek maar een kleine wandeling verwijderd van de verbazingwekkende synagoge. Generaties zijn opgegroeid in deze culturele omgeving. Hun sociale visie van een gedeelde toekomst is gebaseerd op hun eigen beslissingen, niet op de instructies van een afstandelijk, gezichtsloos instituut.

 De bescherming van de buitengrenzen moet ook het wankele gevoel van veiligheid van de bevolking herstellen. Dit is belangrijk, maar het is natuurlijk niet voldoende. Er is ook nog genoeg te doen bij het versterken van een gedeelde Europese veiligheids- en defensiepolitiek en in de consistentie van onze ontwikkelingspolitiek. Een nieuwe visie moet worden geboden aan de landen in de Westerse Balkan, die aan alle kanten omgeven zijn door lidstaten van de Europese Unie. Het is belangrijk om te focussen op onze zuidelijke buren in Afrika, maar zij kunnen niet onze buren naar het oosten en zuid-oosten vervangen.

 We kunnen niet langer het debat op het hoogste niveau met onze strategische partners uitstellen. We moeten niet terugschrikken om, in plaats van EU officials, staatshoofden en regeringsleiders te laten debatteren over internationale betrekkingen - of het nou tussen de EU en Rusland is of tussen de EU en de VS. Als we politieke controle verliezen, kunnen belangrijke projecten als TTIP op een doodlopend pad belanden.

 En last but not least moeten we ook de concurrentiepositie van de EU zien als zowel een probleem als een kans. Het Verdrag van Lissabon werd opgesteld in 2000. Zelfs toen bracht de schaal van haar ambitie een flauwe lach op onze gezichten, omdat het ons herinnerde aan de resoluties die op partijcongressen in het socialistische tijdperk werden aangenomen. Maar dit is bloedserieus. De economie is meest belangrijke indicator van het verval van de EU. De populatie krimpt en de economische output is in verval en dit staat in contrast met de disproportionele hoogte van de sociale uitgaven. En terwijl we onder de druk van de migratiegolven kostbare maanden hebben verloren, heeft digitalisering de deur bij ons ingetrapt. Niet alleen bevinden bepaalde handelssectoren zich nu in de problemen, we worden ook gedwongen om een fundamentele verandering van het leven en de economie, de samenleving en het individu zoals we die vandaag kennen teweeg te brengen - of misschien veranderen die wel uit zichzelf. Miljoenen zijn bezorgd over hun baan. Digitalisering, industrieel beleid, daaraan gerelateerde innovatie, training en de ontwikkeling van infrastructuur zijn goede voorbeelden van zaken die ons zouden moeten nopen om de ideologische stelregels van “meer Europa” of “minder Europa” aan de kant te zetten, en om de realiteit van alledag als startpunt te nemen. Een startpunt waarbij we pragmatisch moeten identificeren op welke gebieden we de Europese integratie kunnen en moeten ontwikkelen. We hebben een positieve agenda nodig. We hebben veiligheid en groei nodig. We hebben een bredere acceptatie nodig van methodes die getest zijn in lidstaten (zoals het systeem van duale trainingen), of de introductie van compleet nieuwe systemen - of het nou innovatieve internet-gebaseerde businessmodellen zijn, of de promotie van start-ups.

 Hongarije gebruikt nog niet de euro als munt, maar mede door haar nauwe banden met de Zuid-Duitse economische regio is het voor Hongarije van sleutelbelang of we er in slagen de eurozone en haar grootste nationale economie op een stabiel groeipad te houden. Toen er een aaneengesloten reeks crisisbijeenkomsten was, konden we allemaal de essentie van de Duitse “heilige drie-eenheid” zien: fiscale discipline, concurrentiepositie en structurele hervorming. Hierin, in een nieuw Europees groeiprogramma, is Hongarije een betrouwbare partner, samen met heel Centraal Europa. Dit geldt ook voor veiligheid in bredere zin. Samen kunnen wij Hongaren en Duitsers heel veel betekenen voor het succes van het Europese project. In de traditie van Bismarck, kunnen we samen met onze partners opspringen en de zomen van God’s gewaad grijpen wanneer hij voorbij marcheert.

 De wedergeboorte van het Europese ideaal is mogelijk. Hongarije, samen met haar Visegrád-partners, voelt zich vastberaden, sterk en toegewijd genoeg om een proportionele rol hierin te spelen. Dit is waar ik aan herinnerd werd in Oggersheim en Rhöndorf.

Slotakkoord?

 Na twee dagen het roer van het leven aan zijn eigen wispelturigheid overgelaten te hebben, wordt het tijd om met het zicht op maandagochtend de lijnen straks te trekken. Mentale voorbereiding. Straks weer achter instanties aan. Mensen mobiliseren. Wensen in banen leiden. En doen wat gedaan moet worden. Keuken, tuin, Peugeot, gastenverblijf, tuinkamer en Nederland natuurlijk. Dat laatste leeft nog niet, want, hoewel zomer, ondergesneeuwd. En dat zijn enkel de grofste ankerpunten.

 Het is een korte week, maar dat geeft niet. De belangrijkste prioriteiten hebben met mezelf te maken en die heb ik altijd en overal onder handbereik. Het leven is meer dan een afgebouwd, ingericht en opgeruimd huis, een schone tuin, een lopend blog of een combinatie van dit en onbenoemd anders. Toch? Of net niet natuurlijk.

 Ik wil af van dat "streven naar", het geren van hot naar haar en de alsmaar opduikende vraag, waar ik mee bezig ben en wat ik waarvoor doe? Ik wil in de tuin kunnen werken met een goed gevoel over het bezig zijn en niet omdat het onkruid zonodig verwijderd moet worden. Natuurlijk gaat het bij de tuin niet om het telen van onkruid, maar een tuin is meer dan zaaien, wieden en oogsten. Het 'grote' idee blijft in het niks hangen. Natuurlijk kan niet alles tegelijk, maar ergens, ergens zou toch eindelijk, die gewenste vorm van/in het bezig-zijn zichtbaar moeten worden. Leven! Dat moet je gewoon doen ipv er achter aan te jagen.

Gemankeerd

 De ene dag filosofeer je over het negeren van de mondiale actualiteit, de andere wordt het je opgedrongen als een feit. Na weer een nacht met zeer overdadige regenval vanochtend geen stroom. Geen stroom is geen licht, geen elektrische ontsteking van de gaspitten en geen warm warm uit de geiser. Allemaal geen schokkende onmogelijkheden. Licht hebt je 's ochtends om vijf uur al niet meer nodig. Lucifers heb ik altijd in huis. En die wasbeurt slaan we maar ff over. Bovendien zet ik koffie met zo'n Italiaans overkookgevalletje. Niks aan de hand, zou je zeggen. Maar geen stroom is behalve een onwillige laptop ook een niet werkende wifi-router. Dus ook de foon en het tablet kregen geen toegang tot de wereld.

 Voor ik werkelijk aan koffie toe was, deed het licht het alweer. Het internet liet het langer afweten en is ergens in de tweede helft van de middag weer in de lucht gekomen. Het heeft dus ff geduurd voordat ik met ongeloof kon zien, wat ik al vreesde. De wereld doet alsof in Turkije niks bijzonders gebeurd is. "Ach, een coupe-poging, en een stomme ook." Dat daar heel andere zaken spelen dan een wel of niet in scêne gezette poging tot machtsovername lijkt niemand's interesse te kunnen wekken. Hier wordt vies spel gespeeld òf van begin af aan òf in reactie op, dat maakt in feite niet zoveel uit, het resultaat is hetzelfde. Iemand krijgt daar ongezond veel macht in handen. En de schapen blaten en springen alsof het eindelijk voorjaar is geworden. Blijkbaar zit men verlegen om een juk.

Wissel

 Buiten rollen de donders naderbij, binnen klaart het op. Prettig om zonder ongewenst gezelschap het bed op te zoeken.

Rigide

 De dood zit weer op schoot. Vermoeiend gezelschap. Een schaduw waar geen zon voor nodig is.

 De triggers zijn fysiek, zoals steeds vaker in de laatste tijd. Het is inmiddels ruim anderhalf jaar geleden, dat een fysiotherapeut mijn verkrampingen, blokkades of knopen heeft versoepeld. Misschien moet ik het in die richting zoeken. Werk maken van het vinden van een Roemeense versie van de beste Philip.

 De tijd tussen de behandelsessies van enige weken nam steeds toe. De laatste keer meer dan een half jaar. En nu dus een verdriedubbeling. In Frankrijk had ik allang weer een keertje op de tafel gelegen en me vrijwillig laten pijnigen. Oorzaken zijn weinig evident en/of wisselen elkaar af, maar het ontbreekt nog steeds aan ontspanning. Neem er maar zelden de tijd voor, heb er de plek niet voor, etc. waardoor het aan de zo belangrijke regelmaat ontbreekt.

 Je schuift dit soort dingen makkelijk naar "Straks als dat en dat klaar, geregeld, ingericht, etc is." Dat soort 'straks' kan rustig nog een paar jaar duren. Lijkt me in dit kader geen slim idee. Er zijn meer van die draadjes, die beter in het weefsel opgenomen kunnen worden, al lijkt er geen plek voor te zijn, maar deze mag omhoog op de prioriteitenlijst.

Werelds

 In Nice een onduidelijke aanslag. In Turkije een soort coupe die voor meerderlei uitleg vatbaar is. Je kunt maar beter last hebben van een paar vliegen teveel. Misschien moet ik, zoals de meest mensen hier om me heen, me niet bezig houden met wat buiten je bewegingscirkel gebeurd. Misschien nog wat roddels of pseudo-sensatie uit Boekarest en de rest van de wereld achter het gordijn. Je leven verandert er niet door. Je geloof in de mensheid wordt wel beduidend minder op de proef gesteld.

 En dan een coupe of vermeende coupe met al dat zware materieel op de weg. Een beetje drone met wat bommen voor op dat megalomane bouwwerk van die vent, die van een Duitse rechter geen geitenneuker genoemd mag worden door een cabaretier (Ben ik zo voorzichtig genoeg?) zou stukken effectiever zijn volgens mij. Maar ja, dat doe je niet, als je het zelf in scène zet. Als ......

 Ik word al weken niet vrolijk van de wijde wereld om me heen. Misschien werkelijk eens stoppen met het volgen van de actualiteit. Zal afkicken worden mocht ik het willen gaan doen. Diep ingesleten automatisme. Waarbij het meest vreemde is, dat het volgen van de actualiteit weinig of niks (terug)geeft. Het houdt je bezig, vult de tijd maar iets van een roes of bevrediging, waar zou ik die moeten zoeken? Het zit 'm in de vanzelfsprekendheid, waarmee je de boel bijhoudt. Zoiets als tandenpoetsen.

 Update: al die ontslagen rechters en gearresteerde militairen, mogelijke herinvoering doodstraf .... Het komt die mislukte Pasja wel allemaal erg goed uit. Smaakt voorgekookt.

Invasie

 Vliegen. Ik moet iets met en vooral tegen vliegen. Zou schoonmaken zoden aan de dijk zetten? Volgens mij heeft oa de temperatuuromslag ze naar binnen gedreven. Irritante beesten, die alles voorzien van zwarte stipjes. Heerlijk in zo'n redelijk egaal witte inbouwkeukentoestand.

 Plakstroken en een electrocutielamp kunnen in combinatie de overmacht niet aan. Blij toe, dat ik geen vlieg ben, want beide middelen zijn nou niet de aangenaamste manier om het leven te laten. In het donker gaan zitten met de ramen open en de luiken op een kleine kier. Dat werkt. Proefondervindelijk bewezen in Umbrië. Eenvoudig te regelen in zo'n oude boerenkolos, waarin nauwelijks ramen zitten. Moet er hier iets op verzinnen wat behalve werkt ook te doen is. Ach ja, het leven op het platteland kent vele mooie, een paar mindere kanten èn vliegen.

Wankel

 Tjee, dacht dat ik inmiddels afstand had genomen van metereologische overvallen. Me op z'n minst niet meer zo 'bedreigt' zou voelen. Daar zag het tenminste laatst naar uit, toen ik op ons bordes in alle rust het onweer met neerplenzende regen bleek te kunnen waarden. Maar je hebt onweer en onweer. En dat zit 'm niet in het gedonder en de flitspartijen maar in de wind en regen.

 Wind was er niet speciaal gisteravond, maar de regen was indrukwekkend. Daar is onze grootformaat regendouche een oude mannen pisstraaltje bij. Overal stroomde water. Buiten, bedoel ik dan. Ik zal het niet over rivieren hebben, maar beken waren het zeker. En niet een paar minuten zoals vaker op het hoogtepunt van een noodweer. Meer dan een half uur en misschien wel langer ook kwam het overdadig naar beneden. En in een golvend beweging. Je hoorde de kracht afnemen en vervolgens weer aanzwellen. Alsof een aanloop werd genomen.

 In Frankrijk werd ik net voor dat soort momenten wakker, ongeacht welk moment van de nacht en waren er zwakke plekken te controleren. Nu sliep ik nog niet en hoewel ik geen weet heb van zwakke plekken, ben ik toch ff door het huis(je) heen gelopen. Wat een waterkracht en wat een hoeveelheid. En dan loop je vanmorgen naar buiten. Stralend blauwe lucht, een stevig bries, duidelijk zichtbare stroompatronen van het water in het zand op de binnenplaats maar nergens water te bekennen. Geen poelen of plassen, geen gevulde afwateringensgeulen en droog gras. Niks. En toch was het zeker weten geen droom.

Veelheid

 Vliegen. Courgettes. Een prachtig ouderwetse broodoven bijna herrezen in nieuwe vorm. Zon weg. De finale in de keuken. Een 'low-profile' dag zonder gebrek aan gebeurtenissen. En een avond die in feite in de keuken gesleten zal moeten worden. Doe ik het nu niet, dan moet ik het morgen(ochtend) doen. De tuin vraagt niet of het je uitkomt, dat de groenten oogstrijp zijn. De tuin doet zijn deel, daarna is het mijn zorg.

 Het is ook mijn probleem om de tuin zo in te richten, dat niet zulke hoeveelheden op hetzelfde moment verwerkt moeten worden, dat je eigenlijk behoefte hebt aan een instellingskeuken. Met twee tuinen, deels ongewild, is dat haast onmogelijk. Dus strepen trekken en planten uitrukken, als het aan mij ligt. Dat gebeurt in de tuin van 24 helaas en ook gelukkig niet. Daar wordt nog steeds pré-communistisch de kelder gevuld om ook de mindere tijden door te kunnen komen. Dat die noodzaak niet meer bestaat en daar uiteindelijk het nodige van op de mesthoop belandt, daar ga ik het nu niet weer over hebben. Vastgeroeste gewoontes en een dochter, die het haar moeder naar haar zin wil maken, geven zo hun planningtechnische ongemakken.

 Maar laat ik naar mijn eigen 'successen' kijken. De diepvries van max-formaat ontbreekt nog, dus geen 10 verschillende courgette-soepen voor ergens in de winter. Ik ga iets met chutneys doen en daarna gaan twee planten eruit of ik ga de opbrengst (deels) voor de deur leggen. Uiteindelijk moet je gewoon meer doen met wat je hebt ipv wat je kunt krijgen/kopen. Het slowfood-idee is wennen voor de supermarktgeneratie

Primeur

 Het ontbrekende keukenkastje is hedenochtend geïnstalleerd. Of was het al begin van de middag? Maakt niet uit. Na iets van drie jaar, pin me niet vast op de exacte data, is de door de keukenboer geleverde keuken eindelijk compleet. Het schiet op met de afronding, niet dan? Nog wat planken extra gekregen om in, wat als 'grote keuken' wordt ervaren, ruimte te creëren voor de zooi, die alsmaar geen plek weet te vinden.

 Het zal met het formaat van de keuken zijn als met de grootte van een huis. Hoe meer plek, hoe meer zooi. Vier keukenkastjes (twee boven, twee beneden), één wasbak, een meter aanrecht en twee pitten voldoen ook. Maar eigenlijk heb je dat hele huis niet nodig. Een tentzeil en een paar stokken is ook onderdak.

 Maar goed, die discussie heb ik niet gevoerd en ga ik niet voeren. Ik ga door met wat al inleveren is en probeer dat zo goed mogelijk op te vangen. De boekenrekken staan, de potentiële beschikbare bergruimte is nu helder, wat rest is een afzuigkap en vooral de bijbehorende hangconstructie in het niets. We gaan de hele keuken nog een keer omwerken en waar uiteindelijk geen bevredigende plek voor te vinden is, zal moeten vertrekken. Maar de afzuigkap in het midden gelaten, blijft de keuken voorop lopen en is het de eerste ruimte, die definitief zijn vorm gaat vinden.

Landelijk

 Terug in de landelijke banen. Gisteren was notabene 14/7, Quatorze Juillet, iets met geschiedenis en nu feest, jaarmarkten, crêpe-papierenbloemslingers, jaarmarkten en vuurwerk. En in het merendeel van mijn Franse jaren slecht weer. Had het maar pijpestelen geregend in Nice gisteren, had die malloot minder onschuldige slachtoffers voor zijn wielen gekregen. Het toont maar weer eens aan, dat je een aanslag van een kwaadwillende gek niet kunt voorkomen. Ook niet met een uitgeroepen noodtoestaand. Een noodtoestand, die gisteren nog gegarandeerd niet verlengd zou worden en vandaag dus verlengd is.....

 Wat gebeurd is, is afschuwelijk maar alle vrijheden opofferen en je overleveren aan een naar Orwelliaanse toestanden afglijdend staatsbestel is nog vele malen afschuwelijker èn biedt bovendien geen garantie, dat wat gebeurd is -in een wat andere vorm- niet weer kan gebeuren. Kwaadwillige gekken zijn geen partij voor loge veiligheidsystemen vol procedures en controles.

 Maar goed. Vandaag Coves (en Agnita) dus. Geen trucks die inrijden op een feestende menigte, verwaarloosbare kans van bomvestopblazende IS-fans. Misschien moet ik voor een paar koeien uitwijken of de zoveelste doodgereden hond in de berm schuiven. Schokkender gaat het niet worden. Ongestoord aan de slag dus, en dat is in dit kader gezien een verademing.

Veenbrand

 Het Europese gemoed wordt in Nederland danig door elkaar geschud. Ik neem voor het gemak aan, dat het in de UK niet anders is en hoop dat het ook in een hoop andere Eu-lidstaten niet bij broeien blijft. Met broeien schieten we niks op. Aan een uitslaande brand hebben we nog minder. Maar een aardige fik, die de inzet van groot materieel benodigd zou niet verkeerd zijn. En dan achteraf aub niet de resten van de overduidelijke oorzaak onder het deels door de brand verteerde tapijt proberen te moffelen.

 Er is onvrede, een hoop onvrede en de niet-gekozen Europese top maakt de definitief onvergeeflijke fout, als ze die gigantische kracht niet op de juiste wijze weten te gebruiken, maar als vanouds negeren, bagateliseren, zelfs stupificeren. Gebeurd dat ergens in de komende mndn, dan geef ik geen cent meer voor het voortbestaan van de EU. Het is als zagen aan een tak en niet op het deel zitten, dat aan de boom blijft toebehoren.

 Onvrede betekent, dat mensen eindelijk een beetje beseffen, waarmee ze bezig zijn en dat dus NIET willen. Als rechtgeaarde politicus in de originele betekenis van het woord, zou je daar blij mee moeten zijn. Hoef je zelf niks meer te bedenken, simpelweg aan de slag en realiseren maar. De arrogantie van de hedendaagse beroepspolitici, die hun van 'het volk' verkregen mandaat zover oprekken, dat ze hun stokpaardjes kunnen berijden en/of regelrecht aansturen op het landen in een opgemaakt Europees bed, is weerzinwekkend. Dat soort lui zou je gaande de rit eruit moeten kunnen knikkeren. Zou van het huidige kabinet weinig meer over zijn.

Democratie_04

Roep om referenda is niet te stuiten
(Frank Hendriks hoogleraar vergelijkende bestuurskunde aan Tilburg University, VK. 14 juli 2016)

 Ton Zwaan stelde deze week in de Volkskrant dat volksstemmingen als het recente Brexit- en Oekraïne-referendum volksverlakkerij en een gevaar voor de democratie zijn. Alle referendumwetgeving op nationaal niveau moet volgens hem worden afgeschaft. Referenda zouden, 'afgezien van enkele uitzonderingen', meer bij dictatoriale regimes passen dan bij democratieën.

 Joost van den Akker gaf in zijn reactie te kennen het hiermee oneens te zijn. Referenda in Zwitserland, Noorwegen, Zweden en Denemarken laten volgens hem zien dat vroegtijdig het volk raadplegen geen rampspoed oplevert, maar een Europa à la carte dat beter aansluit bij de wensen van het volk. Zijn verwijzingen naar referenda in Hongarije en Griekenland maar ook Nederland en het Verenigd Koninkrijk - 'vaag' en 'totaal de kluts kwijt' - zullen de vrees bij Zwaan en anderen echter niet wegnemen dat referenda verantwoordelijke democratische politiek ondermijnen.

 De befaamde Britse staatsrechtgeleerde Vernon Bogdanor heeft ooit gezegd dat 'in the last resort' alle argumenten tegen het referendum argumenten zijn tegen de democratie zelf: tegen het kernidee van burgerlijk zelfbestuur op basis van meerderheden. Referenda zijn directe afstammelingen van het klassieke democratische ideaal, stelt ook de politicoloog David Altman die wereldwijd onderzoek deed naar het fenomeen, en daarbij laat zien dat niet-democratische regimes, anders dan Zwaan beweert, niet vooroplopen in het gebruik van referenda.

Akelige uitwassen

 Waar Zwaan wel gelijk in heeft is dat referenda, in de verkeerde handen en onder de verkeerde omstandigheden, tot akelige uitwassen kunnen leiden. Dat dit voor meer instituties geldt - ook voor de publieke media, politie en strijdkrachten, om maar een paar voorbeelden te noemen - maakt de waarschuwing niet minder belangrijk. De denkfout zit in het categorische karakter van zijn waarschuwing. Referenda in alle gevallen afwijzen is even onzinnig als ze in alle gevallen omarmen. Het effect van referenda wordt namelijk op beslissende wijze bepaald door de context waarbinnen en de manier waarop ze worden toegepast.

Het van bovenaf gestuurde, volksmennende referendum is een mogelijkheid die niet is uit te vlakken, maar voor landen met een lange democratische traditie als Nederland zijn twee andere opties toch veel realistischer als denkmodel: het Californische referendum en het Zwitserse referendum. Beide zijn ingebed in duurzame systemen van representatieve democratie, die echter een totaal andere logica kennen, waardoor het referendum ook een totaal andere dynamiek krijgt.

De vertegenwoordigende democratie is in Californië, net als in de rest van de VS, sterk majoritair van aard: voortdurend strijden twee kampen om de kiezersgunst en uiteindelijk is het telkens 'the winner takes all'. Toevoeging van het referendum maakt de Californische democratie als het ware majoritair-in-het-kwadraat. Publiek beleid slingert soms in een doldwaze pendulebeweging heen en weer. Op het ene moment dwingt de meerderheid lagere belastingen af, op een volgend moment meer wegen of scholen, wat moeilijk met elkaar te rijmen is.

In Zwitserland wordt de majoritaire logica van het referendum gecombineerd met een vertegenwoordigende democratie die juist verre van majoritair is. Vertegenwoordigers van de verschillende minderheden in dat land zoeken vanouds in brede coalities naar breed draagvlak. De sterk ontwikkelde referendumcultuur geeft extra prikkels om dat brede draagvlak te blijven zoeken, en een correctiemechanisme voor als dat onvoldoende lukt.

Referendumlogica

 Dat het recente Brexit-referendum plaatsvond in een sterk majoritaire, Angelsaksische context maakt de gelijkenis met Californische referenda - qua abruptheid, snelheid en finaliteit - het grootst. De interpretatie was majoritair-in-het-kwadraat. Het Brexit-kamp heeft nu eenmaal gewonnen en 'Brexit betekent Brexit', aldus Theresa May, de nieuwe premier die voor Bremain campagne voerde. Als Nederlandse premier neemt en krijgt Mark Rutte aanmerkelijk meer ruimte in de interpretatie van de 'rode kaart' die hem bij het Oekraïne-referendum werd getoond. Dat past goed bij de traditionele neiging van polderend Nederland om kiezersuitspraken ruim en creatief te interpreteren.

Of referenda de Nederlandse democratie ook meer naar het Californische model zullen trekken, of juist meer naar het Zwitserse model is nog een open vraag. De vertegenwoordigende democratie is vanouds een schoolvoorbeeld van consensusdemocratie, diep geworteld in het Rijnlands overlegmodel, maar dat betekent nog niet dat we automatisch het Zwitserse traject gaan doorlopen als we in Nederland meer referenda gaan krijgen. In Zwitserland is de referendumcultuur vanaf de negentiende eeuw heel geleidelijk verknoopt geraakt met de consensusdemocratie. In Nederland wordt de referendumlogica veel sneller en abrupter toegevoegd aan het democratisch proces. Onder 21ste-eeuwse omstandigheden.

Dat dit de vertegenwoordigende democratie gaat opschudden staat vast. Hoe dit precies vorm gaat krijgen - op productieve of onproductieve wijze - is door politici en opinieleiders niet te dicteren, maar nog wel te beïnvloeden. Helemaal afzien van volksstemmingen, zoals Zwaan suggereert, behoort echter niet tot de mogelijkheden. De referendumlogica zal onvermijdelijk, linksom of rechtsom, om zich heen grijpen. Voor een deel via officiële referenda, zoals het Oekraïne-referendum, maar voor een belangrijk deel ook via quasi-referenda die op vergelijkbare, numerieke gronden 'dringende adviezen' afgeven. Via e-petities en internet polls, via Facebook-likes of anderszins indrukwekkende 'social media statistics'.

De referendumlogica past naadloos bij wat ik een stemmingendemocratie noem, een democratie waarin stemmingen als emoties en als stemverklaringen hand in hand gaan. De hedendaagse cultuur is steeds bevattelijker voor zulke stemmingen en de moderne technologie maakt ze steeds makkelijker te organiseren. Daar zitten naast kansen ook echt wel risico's aan vast, maar die zijn met reactionaire interventies niet te beteugelen. Wettelijke mogelijkheden voor volksstemmingen wegnemen zal geen of tegendraads effect sorteren. We kunnen maar beter proberen er het beste van te maken.