Vervolgverhaal

 Een paar grepen uit het volgende interview over de zin van het leven door Fokke Obbema uit de VK van 7 oktober 2018. Ditmaal met schrijver A.L. Snijders (nooit eerder van gehoord), tachtiger

 Wat is de zin van ons leven?

‘Het leven heeft absoluut geen zin, daar ben ik zeker van. Bij ‘zin’ denk ik aan voortgang, dus iets na het leven. Maar dan is er niets. Het leven is, zoals Nabokov zei, ‘een klein spleetje licht tussen twee eeuwige perioden van duisternis’. De overweldigende aanwezigheid van religies geeft aan dat de meeste mensen dat niet kunnen accepteren. Zij hopen dat er na hun moeilijke leven een hogere macht is die voor ze zorgt. Mensen hebben behoefte aan troost. Maar die hogere macht bestaat niet. Na de dood is er niets.’

 Ontmoedigt dat zinloze u niet – maakt het niet moeilijk uit bed te komen?

‘Nou nee, ik vind dat helemaal niet erg. Eerder het tegendeel. Ik houd ontzettend veel van onbenullige dingen doen. Gewone bezigheden waar geen prestatie achter zit en die geen status hebben. Dat is voor mij de essentie van het bestaan. Ik ben helemaal niet van het stellen van grote doelen, dat vind ik een heel onaantrekkelijke manier van leven. Uit grote ambitie is veel ellende voortgekomen. Mijn beeld van het goede leven is dat van de tuin van Epicurus (Griekse filosoof, 4de eeuw voor Christus, die een rustig en gelukkig leven als hoogste doel zag, red.), het doorbrengen van tijd met goede vrienden. Ik wil leven zonder ambitie en zonder gezeik over van alles. De ZKV’s waren aanvankelijk alleen voor de kinderen bedoeld en later ook voor een kleine kring van vrienden. Alleen kan ik slecht ‘nee’ zeggen, dus kwamen ze bij een groter publiek terecht.

 Heeft u in uw leven ooit naar de zin van het bestaan gezocht?
(....)
Stilte, dan luid declamerend: ‘De weg is bestendig daadloos, nochtans blijft niets ongedaan.’ Daar zit alles in voor mij, het is de Zin der Zinnen.’

 Maar wat betekent die?

‘Alles is tegenstrijdig in die zin, het betekent dat je op niets kunt bouwen. De weg, de Tao, is een onbegrijpelijk begrip. Hij is ‘bestendig en daadloos’. Dat is ongeveer het tegendeel van het westerse principe van oorzaak en gevolg, het idee dat in ons denken zit ingebakken, van consequenties van je daden. ‘Als ik op de PvdA stem, dan komt het goed met de zorg’, dat soort denken. En dan de wending: ‘Nochtans blijft niets ongedaan’, dat geeft aan dat de wereld gewoon doordraait en dat alles wat van waarde is ook van waarde blijft. Het is een oerbotsing in die ene zin! En die zie je vervolgens terug in duizenden rare verhalen.

 Hoe kijkt u aan tegen uw eigen sterfelijkheid?

‘Ik wil mijn bestaan niet verpesten met allerlei angsten. Terwijl ik met je praat, kijk ik over een land met een heg van grote beukenbomen. Daar en daar en daar! Je moet de tijd die ons is toegemeten, wat we het leven noemen, niet belasten met wat er achter die beuken is – met angsten over het vagevuur, met dingen die er lelijk uitzien. (Pakt de tafel vast) Dit is mijn leven, daar gaat het om. Dit is allemaal zo fantastisch, juist omdat er daarvoor en daarna niks is.