Anders

 Het is een verademing om te zien, dat ik niet de enige ben, die niet zo optimistisch is over de politieke ontwikkelingen in Nederland, zonder nou direct bij de PVV terecht te komen met hun Islam-gedram.

Thierry Baudet: Rutte heeft een grenzeloze machtshonger
(Romana Abels 24 november 2017, Trouw)

 Baudet zegt het zonder twijfel in zijn stem: "...als wij volgende keer in de regering zitten." Hij weet zeker dat zijn Forum voor Democratie, nu met twee zetels in de Kamer, zal uitgroeien tot regeringspartner en een trotse massabeweging met een conservatief gedachtengoed. Morgen komen 2000 partijleden naar de Amsterdamse Rai, al hebben ze er niet veel te zeggen. Baudet: "Het is een grote denkfout om te vinden dat een partij die voor democratie is, zelf ook in alles volledig democratisch moet zijn."

 Het is een missie, zegt hij. Sinds maart maakt de 34-jarige Baudet deel uit van de Tweede Kamer. Veel plezier beleeft hij er niet. "Dit is het meest stompzinnige wat ik ooit in mijn leven gedaan heb", verzuchtte hij onlangs na een Kamerdebat.

 "Door dat regeerakkoord ligt de uitkomst van de debatten in principe al vast", legt hij een dikke week later uit, op een late zondagavond in een Amsterdams café. Het is ingewikkeld een afspraak te maken - Baudet is druk, maar dit moment was in zijn agenda nog beschikbaar. "Het is een rituele dans voor de bühne, waarbij niet of nauwelijks geluisterd wordt naar de argumenten. Je kan met een heel goed verhaal komen of met een heel slap verhaal, het maakt eigenlijk niet uit. Het besluit ligt al vast."

Is dat een verrassing?

 "Nee. De democratie functioneert al een paar decennia niet zoals zou moeten. Hans van Mierlo zei in de jaren zestig precies hetzelfde. Het is niet nieuw en ik claim ook geen originaliteit, maar het is wel een heel groot probleem. Het Kamerwerk is daardoor gereduceerd tot eindeloos jeremiëren over micro-onderwerpjes. Alle grote kwesties zijn al lang bedisseld achter de schermen. Dus dat vind ik niet zo leuk, nee."

Wat is wel leuk?

 "Wel leuk is het opbouwen van de partij. Vandaag heb ik de hele dag met jongeren gezeten die in provincies de jongerenafdelingen aan het opzetten zijn. Die heb ik getraind, hartstikke leuk.

 "Ons model is de sociaal-democratische beweging zoals die 100 jaar geleden begon. De SDAP, de voorganger van de PvdA, had eigen zomerkampen en eigen scholen, eigen tijdschriften en een omroep. Die wilde zich op allerlei manieren uitbouwen. Dat is eigenlijk ook onze visie. Wij willen een hele brede beweging worden, niet alleen parlementair."

Ik zag dat er nu ook een internationale tak is?

 "En er is een wetenschappelijk instituut en een jongerenafdeling. De partij heeft leden, ik ben bezig met provinciale teams en in Amsterdam is er een afdeling in wording."
Het zijn geen afdelingen, toch? Eerder een soort adviescommissies. Uit het huishoudelijk reglement begrijp ik dat ze geen rechten hebben.

 "We noemen het nu teams. Het is zoeken naar wat nou de juiste manier is. We willen niet dat de unieke kans die we nu hebben, ontspoort doordat er intern gerommel is. We willen eerst rustig de club opzetten."

Voor iemand die zegt dat democratie het hoogste goed is, best merkwaardig, niet?

 "Nee, want er is een fundamenteel verschil met een democratische samenleving voorstaan en als partij ook volledig democratisch moeten zijn. Zoals een bedrijf dat bijvoorbeeld onderdeel uitmaakt van de vrije markt, daar hoeft niet binnen de bedrijfsmuren ook alles aan de vrije markt over worden gelaten. Of als je Italiaans gaat koken, dan hoeven niet al je ingrediënten uit Italië te komen."

Waaruit bestaat de leer van Baudet?

 "We zijn nu onze ideologie aan het uitdragen. Ik zie Alexis de Tocqueville als de grondlegger van onze beweging. Dat lezen we nu met de teams en met studenten. Dat is ontzettend leuk. Het is zo'n boeiende man met een boeiend gedachtengoed. We lezen zijn boek 'democratie in Amerika'. Dan blijkt voor een heleboel mensen dat hun enthousiasme over Forum voor Democratie op één bepaald punt, opeens klopt met de andere punten. Een ondernemer die iets ziet in ons standpunt over de belastingen en de overheid, of een ander die juist aangetrokken werd door onze kritiek op de massa-immigratie, die zien allebei ineens het geheel."

Wat van De Tocqueville is te herkennen in het Haagse bestaan?

 "Hij beschrijft hoe democratie veel kansen geeft, maar ook gevaren kent. Het belangrijkste risico is dat we allemaal grijze muizen worden die hard werken, zonder grandeur of diepe dalen. Dat we een doorzonbestaan leven, met een overkoepelende staat die alles voor ons regelt. Dan zijn we werkbijtjes in een bureaucratisch web terwijl de grote politiek, de grote idealen, geleidelijk teloorgaan. Het debat gaat dan de hele dag over extreem kleine neuzeldingen waar iedereen enorm opgewonden over doet, maar de richting van de geschiedenis kunnen we niet meer sturen."

Hoe past u zijn ideeën toe in de Kamer?

 "Ik vertaal dat in pleidooien. Zoals met de Groningse gasschade. Daar zie ik dat ook onze politiek helemaal vastzit in bureaucratische overlegstructuren. Alles wordt ondergebracht in vergaderprocessen, commissies, comités. Dat beschrijft De Tocqueville al, daar waarschuwt hij voor: een typische reflex van timide werkbijen. En die mensen in Groningen krijgen daardoor almaar geen schadeloosstelling. Omdat niemand gewoon wil zeggen: op 1 december keren we alle schade uit. Ik verbeeld me dat er heel veel mensen zijn die zich aangesproken voelen door iemand die zegt dat het wel kan en moet."

Uw fractie dient steeds een verbazingwekkend aantal moties in. Waarom toch?

 "Ik wil laten zien dat het anders kan."

Maar voor een gedegen besluit is toch iets meer achtergrond nodig, toelichting, overleg?

 "De figuren in het Torentje en daaromheen verschuilen zich voortdurend achter precies dit soort excuusjes. Ze doen gewoon niks, ze zijn niet krachtig genoeg. Jouw vraag verraadt eigenlijk - ik bedoel het niet onaardig hoor - eenzelfde soort geesteshouding als zij hebben. We hebben een daadkrachtige man of vrouw nodig op dat ministerie die de bok op de haverkist bindt. Die gewoon de zweep erover gooit en zegt: ik ga het doen!

 "Het heeft ook te maken met dat minderwaardigheidsgevoel, dat we steeds denken dat het allemaal niet kan. Dat hadden wij ook in die zaaltjes toen we het Oekraïne-referendum bepleitten. Onze grootste tegenstander was niet dat ja-kamp, dat was een stel clowns, maar dat was het gevoel van machteloosheid onder de bevolking. We moesten de mensen de hele tijd motiveren dat het wél kon, dat het verdorie wél ging lukken. Bij veel van onze moties is er niet iets wat in de weg staat. Alleen gebrek aan durf, dynamiek en daadkracht."

Onlangs verweet jij Rutte opnieuw dat hij zijn werk alleen maar doet om voor zichzelf een baan in Europa veilig te stellen. Waarom zou dat voor hem dan zo belangrijk zijn?

 "Je kan het ook omdraaien: als het 'm niet om een vervolgstap gaat - wat drijft hem dan wél?"

Nou, hij kan toch een idee hebben dat hij de enige is die dit land een beetje door de versplintering kan polderen.

 "Maar hij zegt zelf dat hij geen visie heeft."

Dat kan toch de visie zijn? Dat hij volstrekt pragmatisch moet polderen.

 "Waarom zou iemand zijn leven besteden aan het managen van een land waarvan hij het gevoel heeft dat het op zich wel prima gaat? Het is zaak meer psychologisch te kijken. Zijn motief moet wel een vrij grenzeloze machtshonger zijn, dat kan niet anders. Of hij is een idealist, zoals ik, of hij is een machtswellusteling. Dat zijn de twee categorieën mensen die deze tunnel van de politiek in gaan. Het is duidelijk dat Rutte geen idealist is. Dat blijkt uit alles.

 "Hij verdedigt alles, tekent elk decreet uit Brussel, gaat akkoord met ongehoorde immigratie: het maakt hem allemaal niets uit. Heel cynisch. Dus hij wil hoger, hoger, hoger. Voor hem is premier van Nederland zijn niet het hoogste wat je kan bereiken.

 "Dat is wel zo voor mij, want ik vertegenwoordig het Nederlandse volk en ik heb helemaal niets met dat internationale gedoe. Voor een andere analyse die van hem een coherent psychologisch figuur maakt sta ik open hoor, maar ik kan niks bedenken."

Maar is het nodig dat u zich op die manier tegen die mensen afzet? Rutte had ook bij Akzo Nobel kunnen werken voor tien keer zoveel.

 "Voor mij is het een groot raadsel dat zoveel mensen nog altijd op deze figuren stemmen. Een overweldigend deel van de Nederlandse bevolking deelt onze standpunten, zoals dat de massale immigratie nu wel echt even mag stoppen. Maar ze stemmen op partijen die de grenzen open willen houden. Ze stemmen op partijen die de Geneefse conventies willen handhaven, waardoor iedereen hier in principe asiel kan aanvragen en recht heeft op een procedure. Daar klopt iets niet. Ik zoek naar de ingang: wanneer denkt de Nederlander 'nu ga ik eens een keer stemmen op een partij die wél staat voor mijn ideeën'? Ik probeer daarom heel erg duidelijk te zijn. Daarom zeg ik voortdurend: 'deze man zit hier niet voor jullie'. Maar misschien werkt het averechts. Dat kan hè, als jij dat zo tegen me zegt dan zet me dat aan het denken."

Maar het dient natuurlijk ook het doel om duidelijk te maken dat Baudet er niet bij hoort.

 "Ik doe het ook wel omdat ik het oprecht stuitend vindt."

U kiest positie als de ander.

 "Neem nou die keer dat ik een legervest aantrok in de Kamer. Misschien dat jij daar ook aan dacht. Ik deed dat omdat ik Jeanine Hennis uitgesproken incompetent vind. Misschien ook dat jij zegt van: 'nou, moet dat nou zo'.

 "Maar we zijn een totaal overbodige oorlog ingerommeld omdat Koenders een baantje bij de VN wilde en er zit dan zo'n muts die helemaal niets met defensie te maken heeft, die er helemaal niets vanaf weet, een beetje een stoer verhaal op te hangen. Die is helemaal niet bezig met het leger. Het interesseert haar niets. Dat vind ik echt oprecht schandelijk.

 "Ik snap wel dat je altijd moet nadenken over hoe je dat nou moet brengen. Maar er zijn nog steeds heel veel mensen in Nederland die toch heel autoriteitgevoelig zijn, zoals mijn vader. Inmiddels is ie natuurlijk wat opgeschoven, maar hij dacht altijd oprecht 'als iemand drie keer terugkomt in het kabinet, dan moet die wel heel vreselijk goed zijn'. Dat wil ik openbreken."

Maar een beeld schetsen van bewindslieden als totaal egocentrische mensen dat doet iets. Daarmee wordt achterdocht aangewakkerd.

 "Ja, maar ten aanzien van de macht mag dat. Dat zou heel gezond zijn. Er moet bij de Nederlanders een moment van ontwaken komen. Ik begrijp niet dat andere mensen niet net zo gepikeerd worden als ik."

Ziet u uzelf als het begin van een revolutie? Als degene die de mensen moet wakker schudden?

 "Ik hoop het. Want kijk, politiek gaat over extrapoleren. Als je kijkt naar waar we twintig jaar geleden stonden en je die trend nog twintig, dertig jaar doortrekt, dan gaan we in een heel onaangenaam land terechtkomen, waar je kinderen niet meer veilig naar school kunnen, waar het niet meer prettig is om over straat te lopen, waar de bureaucratie ons allen in een wurggreep houdt."

Is dat wel waar? Zelf heb ik de indruk dat het de afgelopen dertig jaar juist vooruitging. Dat mijn leven nu veiliger, gezelliger, mooier is dan in de jaren tachtig, toen de werkloosheid enorm hoog was.

 "In mijn leven niet. Ik begrijp niet hoe iemand dat kan zeggen. In Amsterdam-centrum misschien, maar daarbuiten echt niet."